24.00’ten sonra ‘müzik kısıtlaması’ kararı tedbir mi, ideolojik mi?
Pandemi önlemleri kapsamında Cumhurbaşkanı’nın duyurduğu yeni açılma kararlarında canlı müziğe 24.00’e kadar izin verilmesi üzerine yapılan eleştirilerin ardından açıklama yapan yetkililer, kararların bilim temelli alındığını ve Erdoğan’ın ifadelerinin manipüle edildiğini dile getiriyor.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy
“Bu sınırlama sanki sadece Türkiye'ye özgü bir sınırlamaymış gibi düşünülmesin, Avrupa ülkelerinin çoğunda var bu. Bence pandemi döneminde ön yargılarımızı bir yere bırakalım. Pandemi çok hassas ve bilimsellikle açıklanabilen bir konu. Biz de Bilim Kurulu'nun aldığı kararlarla uyumlu hareket etmek zorundayız. Her yerde aşamalı bir düzenleme yapmalıyız. Ön yargıları farklı algılara çekmeye çalışan bir kesim var. Müzik kısıtlaması salgının durumuna göre yeniden değerlendirilecek.”
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun
"Sokağa çıkma kısıtlamasının 1 Temmuz itibarıyla tümüyle kaldırılması başta olmak üzere, alınan yeni kararlar, Kovid-19 salgınında zor günleri geride bıraktığımızın göstergesi olmuştur. Bu adımlardan biri de salgın tedbirleri nedeniyle faaliyetlerine ara veren müzikli eğlence mekanlarının 1 Temmuz itibarıyla belirlenecek kurallar çerçevesinde açılması ve saat 24.00'e kadar hizmet verebilmeleri olmuştur. Ancak ne yazık ki yeni normalleşme uygulamalarına milletimizle birlikte sevinmek yerine ideolojik bir çarpıtmayla 'müziğin engellendiği' şeklinde tezvirat ve manipülasyona sarılanlar olmuştur."
“Müzikli eğlence mekanları gece çalışma saatleri tüm dünyada normal zamanlarda bile belirli bir zaman dilimine göre düzenlenir. Sayın Cumhurbaşkanımız, dünyada da benzer örnekleri olan bu uygulamaya ilişkin genel bir kaideye işaret etmiştir. Cumhurbaşkanı Erdoğan her zaman sanatın ve sanatçının yanında olmuştur, salgın tedbirlerinden etkilenen sektörlerin başında gelen müzik camiasını bu süreçte yalnız bırakmamış ve desteklemiştir. "Bu gerçeğe rağmen siyasi bocalamalarını toplumsal kutuplaşma çabalarıyla örtmeye çalışanların türlü çarpıtma ve yalanlarla müzikli eğlence mekanlarıyla ilgili adımı da kullanmaya çalışmalarını milletimiz ibretle takip etmektedir. Sahte bir yaşam tarzı tartışmasıyla suni bir gündem oluşturarak toplumu kutuplaştırmaya ve buradan siyasi rant devşirmeye girişmeleri, bir acziyet örneği olarak kayıtlara geçmiştir."
AK Parti 22’nci Dönem Milletvekili Resul Tosun
“Başkan Erdoğan’ın 24:00’den sonra kimseyi rahatsız etmeme ifadesi müzik karşıtlığı değil, başkanın kendisi müzisyen. 20 yıllık konuşmalarına bir bakın, bu açıklamanın Erdoğan müziğe karşı olarak algılanması maksadını aşan bir olay. Erdoğan’ın orada müzik yerine yüksek sesle dışarıyı rahatsız etmeme adına konuştuğu gayet açık. Müziğe yasak falan getirilmedi, var olan müzik kısıtlaması saat 24.00’e kadar uzatıldı. Eğer yaşam tarzına müdahale etmek için yapılacak bir yasak olsa saat 22.00’den 24’e değil, 21.00’e çekilirdi.”
Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer
“Antalya’ya gelmeden önce Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile görüştüm. Kendisinin de izniyle buradan duyurmak isterim ki, müziğin 24.00 ile sınırlandırılması kademeli normalleşmenin bir parçası. Sayın Bakan bunu başka hiçbir yere çekmeye gerek olmadığını, kısıtlamanın yakın bir zamanda kademeli bir şekilde kalkacağını söyledi.”
İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Öğr. Üyesi Dr. Ramazan Arıtürk
“Sanat ve sanatçının müzik yapmasına tabi ki evet fakat bunu yaparken diğer insanların haklarına da saygı duymak gerekiyor. Gece kulüplerinin yaptığı sesten yan tarafındaki insanlar rahatız olabiliyorlar, bu da bir temel insani hak. Burada yaşam tarzına bir müdahale söz konusu değil, kimsenin hakkını istismar etmeden belirli standartlarda birtakım hakların korunması gerekli.”
Sokağa çıkma kısıtlamalarının 1 Temmuz'dan itibaren kalkacağını duyurduğu konuşmasında Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Müzikle ilgili sınırlamayı daha ileri bir saat olan 00:00'a çekiyoruz; kusura bakmayın kimsenin kimseyi rahatsız etmeye hakkı yok" demişti. Saat 24.00’ten sonra müzik kısıtlamasını ve Erdoğan’ın sözlerini eleştirenler, kararların ideolojik olduğunu savunuyor.
Müzik Yorumcuları Meslek Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Burhan Şeşen
“Sanki milletin yatak odasında müzik yapıyoruz... Ayrıca gece 12’den sonra müzik yapan yerlerin hepsi ruhsatlı. Kanunsuz bir iş yapmıyorlar. Önemli olan birbirimizi rahatsız etmemekse o zaman siyasiler bağırarak konuşmasın, mitinglerde mikrofon kullanılmasın, arabalar korna çalmasın, okullar teneffüs zilinden vazgeçsin, vapurlar düdük öttürmesin, ramazan davulcusu sokağa çıkmasın. Yeter ya. Bu nasıl keyfi bir uygulamadır?”
Müzisyen Ezhel (Ömer Sercan İpekçioğlu)
"Dünya Müzik Günü'nde benim sevgili ülkemde, diktatör tarafından saat 00.00'dan sonra müzik yasaklandı. Bu yasak gece eğlence sektörünü, festivalleri ve her türlü konseri bitirecek bir karar. Diktatör 'kimsenin kimseyi rahatsız etmeye hakkı yok' dedi. Fakat Türk müziği zaten salgından ötürü zarar gördü. Hatta bazı müzisyenler intihar etti. Herkese sesleniyorum, Türkiye'deki dikta rejiminin farkında olun ve Türkiye'ye tatil amacıyla gitmeyin. Artık Türkiye'de eğlence yok. Müziği rahatsızlık olarak gören bir ülke ve topluluğun parçası olduğum için derin hüzün ve utanç içerisindeyim."
Müzisyen Onur Akın
"Bu kültür-sanat, müzik düşmanlığı neden? 16 aydır para kazanmamış müzisyenlerin gönlünü almak dururken bu düşmanlık neden? Bu bir eğlence şekli ve kimilerine göre bir ihtiyaç. Bu ülkenin yarısından çoğu eğlenmeyi seviyor. Ama bu karar, yaşam biçimine saldırıdır ve her saldıran, büyük bir tepkiyle karşı karşıya kalmıştır. Bu kez de öyle olacaktır."
Redd grubunun solisti Doğan Duru
“Biz müzisyenler, kimseyi rahatsız etmek üzerine bir şeyler yapan insanlar olmadık. Bir kurallar düzeni vardır ve o kurallar devletin, Turizm Bakanlığı’nın, mülki idarenin verdiği kurallardır. Canlı müzik ruhsatlarından, konser salonu ruhsatlarına, bar, pavyon ruhsatlarına kadar her şey orada zaten yazılı. Bu kurallar sanki ihlal edilmişçesine bir cümle kurmak yanlış. Sektörün tüm bileşenleri bu cümleden kırıldı ve üzüntü duydu. Bu saat kısıtlamasının Covid sonrası devam edeceği konusunda da şüphelerimiz oldu.”
Şarkıcı Aylin Aslım
“Müzik rahatsızlık vermez, rahatsız ruhlara şifa olur. Müzisyen rahatsız etmez, sanatını icra eder. #kusurabakıyoruz”
Şarkıcı Mahsun Kırmızıgül
“Bir partinin düşüncesi üzerine müzik yasaklanamaz. Müzisyenlerin hayatları ile oynamaktan vazgeçin. Evine ekmek götüremeyerek intihar eden onurlu müzisyenlerin yanındayım. #kusurabakıyoruz. Müzisyen arkadaşlarımız zor durumdayken, sanatçıların açıkça tepki göstermesi gerekiyor.”
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu
“Beyefendi müzik yasağını gece 24’e çekiyoruz, kimsenin kimseyi rahatsız etmeye hakkı yok demiş. Yasaklar ideolojik diyoruz baştan beri.”
İyi Parti İzmir Milletvekili Müsavat Dervişoğlu
"Kusura bakmayın ifadesini kabul etmiyoruz ve kusura bakıyoruz. Kişi hak ve hürriyetlerine karşı bu keyfi tutumun kusuruna bakmamak mümkün değildir. Kısıtlamalar artık coronavirüs kapsamından çıkarılmış, keyfî kararlarla yasaklamalar başlamıştır. 3Y'den birisi olan yasaklarla mücadele edeceğini söyleyerek iktidara gelen hükûmet yirmi yıl sonra bugün insanların yaşam tarzına müdahale amaçlı birtakım yasaklar getirmektedir.”
Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce
“Müzisyenlere ve müzik yapan mekânlara karşı iktidarın aldığı tavır ideolojiktir. Bu ülkeye en büyük rahatsızlığı, insanlarımızın yaşam tarzına saldıran bu zihniyet veriyor. Bir de utanmadan kusura bakma diyor. Sizin elinizde intihar eden müzisyenlerin kanı var. #KusuraBakıyoruz”
Ülkelerin konserleri normalleştirme denemeleri
50 bin kişilik konser
Salgın ile mücadelede sıkı önlemler alan ve sınırlarını kapatan Yeni Zelenda, nisan ayının başlarında normalleşme sürecine girdiğini duyurmuştu. Hayatın normale döndüğü ülkede maskelerin çıktığı, sosyal mesafenin olmadığı 50 bin kişilik bir konser düzenlendi. Konserin yapıldığı tarih olan 25 Nisan’da 1 yeni vakanın tespit edildiği ülkede, konser sonrası bulaş olup olmadığı ile ilgili herhangi bir bilgi yayımlanmasa da ‘Worldometers’ın verilerine göre, mayıs ayının tamamında ülkede 26 yeni vaka tespit edildi. Kaynak↗
5 bin kişilik açık alan konseri
İspanya’nın Barselona kentinde 27 Mart 2021 tarihinde Covid-19 salgınına rağmen sosyal mesafenin korunmadığı 5 bin kişilik bir konser düzenlendi. Deney niteliği taşıyan konserde, katılanlar 1 ay boyunca gözlemlendi. 28 Nisan 2021 günü açıklanan sonuçlara göre, 5 bin kişilik konser sonrasında Covid-19’un bulaştığına dair bir belirtiye rastlanmadığı duyuruldu.
5 bin kişilik kapalı konser
Fransa’nın başkenti Paris, Covid-19 önlemlerinin gevşetilmesinin ardından 31 Mayıs tarihinde 5 bin kişinin katıldığı deney konser düzenlendi. Kapalı alanda düzenlenen konserde gelenlerden maske takmaları zorunluluğu dışında girişte Covid-19 testi sonucu istendi. Konserde sosyal mesafe kuralları uygulanmadı. Deney amaçlı konseri, daha sonraki kıyaslamalar için 2 bin 500 kişi evinde izledi. Fransızlar, bu sayede bir çeşit filyasyonla (temaslı takibi) konsere gidenler ve gitmeyenler arasında salgının ne kadar arttığını ölçmeyi hedefliyor. Araştırma sonucunun ise Temmuz ayında duyurulacağı bildirildi.
Dünya genelinde Covid-19 istatistiklerinin derlendiği ‘Worldometers’ın verilerine göre konserin düzenlendiği tarih olan 31 Mayıs 2021’de Fransa’nın 7 günlük ortalama vaka sayısı 8 bin 488 iken, 14 Haziran tarihinde 7 günlük ortalama vaka 3 bin 602 olarak kayıtlara geçti.
3 bin kişilik parti
İngiltere’nin Liverpool kentinde COVID-19 salgını döneminde ilk kez sosyal mesafe ve maske takma kuralının olmadığı ve 3 bin kişinin katıldığı bir parti düzenlendi. Partiye katılanlardan son 24 saat içinde yaptırdıkları negatif sonuçlu COVID-19 testi istenirken, etkinlikten 5 gün sonra bir test daha yaptırmaları talep edildi. Parti denemesi, İngiltere hükümeti tarafından büyük organizasyonların test edilmesi için hazırlandı. Sonuçlar paylaşılmadı fakat Liverpool Halk Sağlığı Direktörü Matt Ashton, kimsenin pozitif çıkmasını beklemediklerini söyledi.
Hollanda’da negatif test sonucuyla girilen partide, 165 pozitif vaka
Hollanda’da disko ve barların açılmasına izin verilmesinin ardından bir diskoda düzenlenen partiye katılan 600 kişiden en az 165’inin Kovid-19 testleri pozitif çıktı. Eğlence yerine girişte aşı sertifikası veya negatif test sonucu gösterme zorunluluğu olmasına rağmen, çok sayıda kişinin nasıl enfekte olduğu belirlenemedi. Yetkililer, ziyaretçilerin negatif test zorunluluğunu aşmak için sahte QR kodu kullanmış olabileceğini söylüyor.
Pandemide müzisyenlere verilen destek
Kültür ve Turizm Bakanlığı, pandemi sürecinde maddi zorluklarla karşı karşıya kalan müzisyenlere yönelik “Müzik Susmasın” sloganıyla yürüttüğü proje ile 3.000 TL destek verdi. Mart 2021’de yapılan açıklamaya göre Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın proje karşılığı maddi destek kampanyasına başvuran müzik sektörü çalışanı sayısı 35.901 oldu ve Bakanlık, bu başvuruların 30 bin 744’ünü kabul ettiğini duyurdu.
Müzik sektöründe işsizlik %89’a yükseldi
Anadolu Müzik Kültürleri Derneği’nin hazırladığı “Müzisyenlerin Uğradığı Hak İhlalleri İzliyoruz” başlıklı raporda, pandemi sürecinde müzik sektöründe çalışanların sıkıntıları ele alındı.
Raporda, Türkiye müzik sektöründe işsizlik verilerinin pandemi öncesi yüzde 29.7 iken, bu oranın pandemi döneminde yüzde 89’a yükseldiği belirtildi.
Raporda, “Pandemi sürecinde sektörün %89’unun işini kaybetmesi ve %78’inin düzenli gelirden yoksun kalması bu kesimin barınma ve temel gıda gereksinimlerini dahi karşılayamayacakları bir yoksulluk durumuyla, yani “derin yoksullukla” karşı karşıya kaldıkları görülmektedir” İfadeleri kullanıldı.
Raporda, müzik sektöründe çalışanların yarısından fazlasının kayıt dışı çalışmasının pandemi sürecinde devlet desteklerinden yararlanamaması, banka kredisi başvurularında bulunamaması gibi sorunlara yol açtığına dikkat çekilirken, “Bu süreçte işsiz kalan 100’e yakın müzisyenin yaşamına son vermiş olması gibi acı bir tabloyla da karşılaşılmıştır” dendi. Kaynak↗
#Kusurabakıyoruz etiketi dünya gündemine girdi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1 Temmuz’dan itibaren başlayacak normalleşme sürecini açıkladığı 21 Haziran tarihindeki konuşmasında müzik sınırlanmasının saat 24.00’e çekildiğini belirterek, “Kusura bakmasınlar gece kimsenin kimseyi rahatsız etmeye hakkı yoktur” ifadelerini kullanmıştı. Birçok sanatçının tepki gösterdiği açıklamanın ardından Twitter’da oluşturulan #kusurabakıyoruz etiketi, dünya listesinde ikinci sıraya kadar yükseldi. Webtekno’nun yer verdiği istatistiklere göre #kusurabakıyoruz etiketiyle bir gecede 263 bin paylaşım yapıldı.
24.00’ten sonra müzik yasağı yargıya taşındı
Ankara Barosu, gece saat 24.00'ten sonra getirilen “müzik yasağına” karşı Danıştay’da dava açtı. ‘Kademeli Normalleşme Tedbirleri Genelgesi’nin 2.6 ve 3.2 maddelerinin Anayasa’nın 2., 10. ve 64. maddelerine ve hukuka aykırı olduğunu savunan baro işlemin yürütmesinin durdurulmasını ve iptalini istedi. Dilekçe Ankara Barosu’nun internet sitesinde, “Sanatın ve sanatçının korunması Anayasamızın 64. maddesi uyarınca devletin yükümlülüğündedir. Genelgeler ile Anayasa’ya aykırı düzenleme yapılamayacağı gibi anılan düzenlemenin halk sağlığını korumak ile ilişkilendirilmesi de mümkün değildir” ifadeleriyle duyuruldu.
Baronun iptalini istediği maddeler:
“... 2.6- Halihazırda konaklama tesislerinde saat 22.00’de, diğer yerlerde ise saat 21.00’de sona eren müzik yayınları (canlı icra edilenler de dahil), bu konuda yeni bir karar alınıncaya kadar 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren saat 24.00’e kadar yapılabilecektir.
3.2- Nikah ve Düğün merasimlerinde;
...- Canlı müzik icrası da dahil olmak üzere müzik yayını saat 24.00’e kadar yapılabilecektir.”
Açık ve yarı açık eğlence yerlerinde 24.00’ten sonra yasak, hassas alanlar için uygulanıyordu
Resmi Gazete‘de 2010 yılında yayımlanarak yürürlüğe giren ‘Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde eğlence mekanlarında gözetilecek gürültü kriterleri belirlendi. 2011 ve 2015 yıllarında birtakım değişikliklere uğrayan yönetmeliğin 3. Maddesi’nin (d) bendinde yer verilen kurallara göre, çok hassas ve hassas kullanımların bulunduğu alanlarda 24:00-07:00 saatleri arasında canlı müzik yayını yapılmasının yasak olduğu bildirildi.
Yönetmeliğin 3. Maddesi’nin (d) bendi:
“Çok hassas ve hassas kullanımların bulunduğu alanlarda faaliyet gösteren açık ve yarı açık eğlence yerlerinde, 24:00-07:00 saatleri arasında canlı müzik yayını yapılması yasaktır. Yörenin özelliğine bağlı olarak gerekli görülmesi halinde, canlı müzik yayınının yapılacağı zaman dilimleri İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile yeniden düzenlenebilir. Diğer saatlerde ise (b), (c) veya (ç) bentlerinde belirtilen sınır değerleri sağlayacak şekilde faaliyetlerini sürdürür.”
Yönetmelikte çok hassas kullanımlar ve hassas kullanımların bulunduğu alanlar, 4. Madde’nin (r) bendinde, “Konut, yataklı hizmet veren sağlık kurumları, çocuk ve yaşlı bakım evleri, yatılı eğitim kurumları, öğrenci yurtları gibi kullanımlar” olarak belirtiliyor.
Müzik yapan eğlence mekanlarının ses esasları
İlgili yönetmeliğin 24. Maddesi, müzik yayını yapan eğlence yerlerinden kaynaklanabilecek gürültü esaslarını belirliyor.
Yönetmeliğin 24. Maddesi’nde yer alan esaslara göre:
b) Sesten etkilenecek yapı ile bitişik nizamda olan eğlence yerinden kaynaklanacak gürültü, Leq gürültü göstergesi cinsinden etkilenen yapı içindeki arka plan gürültü seviyesi değerini aşamaz.
c) Yapı ile bitişik nizamda olmayan eğlence yerinden kaynaklanan gürültü, Leq gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini 5 dBA’dan ve 7 dBC’den daha fazla aşamaz.
ç) Birden fazla eğlence yerinden hassas kullanımlara iletilen gürültü seviyesi, Leq gürültü göstergesi cinsinden arka plan gürültü seviyesini 7-10 dBA ve 9-12 dBC aralığından fazla aşamaz.
Çok hassas ve hassas kullanımların bulunduğu alanlarda faaliyet gösteren açık ve yarı açık eğlence yerlerinde, 24:00-07:00 saatleri arasında canlı müzik yayını yapılması yasaktır.
Fiziki olarak tamamen kapalı bir mekanda faaliyet gösteren eğlence yerlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesi, (b), (c) veya (ç) bentlerinde belirtilen sınır değerleri sağlayacak şekilde faaliyetlerini sürdürür.
Az hassas ve hassas olmayan kullanımların bulunduğu alanlarda açık ve yarı açık olarak faaliyet gösteren eğlence yerlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesi, (b), (c) veya (ç) bentlerinde belirtilen sınır değerleri sağlayacak şekilde faaliyetlerini sürdürür.
Canlı müzik izni alınmadan hiçbir suretle müzik faaliyeti gerçekleştirilemez. Kaynak↗
*dBA: Uluslararası standartlara uygun (IEC 61672:2003) ses basınç seviyesi ölçümünde kullanılan insan kulağının en çok hassas olduğu orta ve yüksek frekansların vurgulandığı ses değerlendirme birimi.
*dBC: Ses seviye ölçüsünün darbe gürültüsünü öne çıkartan değerlendirme birimi.
