Ayçiçek yağı ucuzlayacak mı?

+A -A
09:30 17-02-2021
Aklayanlar

Yağışlarla beraber üretimimiz iyi olacak

Ayçiçeği yağı fiyatlarında yeni sezonda düşüş bekleniyor. Trakya Birlik Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Akgün’den,

“Ayçiçeği yağı fiyatındaki artış kuraklık ve pandemiden kaynaklanan bir durumdur. Trakya son dönemde güzel yağış aldı. Bu yağışlarla beraber üretime bakış açımız değişti. Üretimimizin iyi olacağına inanmaya başladık. İnşallah kar ve yağmurlarla önümüzde bir kış var, iyi olacağına inanıyoruz.” şeklinde olumlu bir açıklama geldi. 

Ahmet Akgün, Trakya'daki yağışların bu yılki rekolteyi olumlu etkileyeceğini, üretim artışıyla ayçiçeği yağı fiyatlarında da düşüş beklediklerini bildirdi.

Akgün, 2019'da ayçiçeğinin tonunu 2 bin 500 liraya sattıklarını anımsatarak, “2019'da 5 kilogramlık ayçiçeği yağı 40 lira civarındaydı. Sonra 42 lira civarına gelmiş oldu ama 2020'de ve bu yıl 65, 70 lira fiyatlar var rafta.” diye konuştu.

Trakya Birlik Yönetim Kurulu Başkanı, Ayçiçeği yağı fiyatıyla ilgili bazı spekülasyonlar yapıldığını söylüyor:

“Artış var mı, var. Ama bu artış sadece ayçiçeği yağı fiyatında değil, bütün hepsinde bir artış var. Bu artışlar soframıza bir şekilde yansıyacaktır ama çok şişkin bir piyasa var esasında. Ürettiğimiz yağlık ayçiçeği 1 milyon 500 bin ton civarında. Ülkemizde de 1 milyon 800 bin ton civarında ayçiçeği üretilmektedir. Bunun dışında 3,5 milyon ton civarında ayçiçeğine ihtiyacımız var. Biz bunun geri kalan kısmını yurt dışından almak zorundayız. Hal böyle olunca pandemi ve kuraklık üzerine gelince fiyatlar etkilendi."

Akgün, yurt dışında 400 dolar seviyelerinde olan ayçiçeğinin tonunun 700-725 dolara çıktığını ifade etti. Bunun da fiyatlara yansıdığı belirtiliyor.

Ayçiçeği yağı üretiminde girdi fiyatlarının da arttığını vurgulayan Akgün, şunları kaydetti:
"Bazı ürünlerde yüzde 60-70'e varan artışlar var. Tohum fiyatlarımızda bu yıl yüzde 24 artışımız var. Geçen yıl yüzde 20 civarlarında bir artışımız vardı, bu devam ediyor. Ayçiçeğinin yüzde 40-44'ü yağdır, gerisi küspedir. Küspe, yem fiyatlarına yansıdı. Ancak önümüzdeki sezona yaklaştıkça ayçiçeği yağı fiyatlarının aşağı ineceğine inanıyorum. Ayçiçeği dünyada var ve bundan ülkeler yararlanmak istiyor. Bizim bu konuda yapacağımız tek şey var. Çiftçimizi desteklememiz lazım. Çiftçimizi destekleyip üretimi artırırsak dışa bağımlı kalmadığımız zaman fiyatların daha iyi olacağını düşünüyorum."

 

Karalayanlar

Türkiye, ayçiçeği yağı itahlat şampiyonu

Türkiye, dünyada en çok ayçiçeği ithalatı yapan ülke. ABD Ziraat Dairesi verilerine göre dünya genelinde %30.6’lık pay ile 1 milyon 132 bin ton ayçiçeği yağı ithal ediyoruz. Bu oranın 2021 sonunda %37’ye çıkması bekleniyor. Bu konudaki dışa bağımlılık ve döviz kurundaki artış, fiyatların artmasına neden oluyor. TÜİK tarafından ayçiçeği yağı konusunda Türkiye’nin kendine yeterlilik oranı %66.4 olarak açıklandı.

Türkiye ithal tohum konusunda da başı çekiyor ve bu da yine fiyatlara yansıyor. Uluslararası Ticaret Merkezi projesi trademap.org verilerine göre 2019 yılında tüm dünyadaki ayçiçeği ithalatının %11’i Türkiye’ye aitti. 2002’den bu yana ayçiçeği yağı tohum ithalatımız 11.3 kat artmış durumda.

İthalat ağırlıklı ürünlerin döviz cinsinden satın alımı piyasaları etkilerken buna küresel düzeyde yaşanan salgın da eklendi. Tarım Bakanlığı’nın 2020’nin Kasım ayına ait “Ayçiçeği Bülteni”nde yer verdiği bilgilere göre Temmuz 2020’de bir tonu 435 dolar (Türkiye’de 447 dolardı) olan ayçiçeği, Ekim ayında 537 dolar (Türkiye’de 530 dolardı) oldu. Bu da Türkiye fiyatlarının dolar kurundaki artışın da etkisiyle yüzde 40 oranında artmasına neden oldu.

Dünyadaki artışın nedeni ise pandemiye bağlanıyor. Türkiye’de kullanılmayan ancak dünyada yaygın olan Kanola yağının pandemi nedeniyle üretimi düşünce ayçiçek yağına talep global düzeyde arttı. Türkiye’de de başka yağ seçeneği olmadığı için arz talep dengeleri değişti. Bu durum, yerli üreticinin desteklenmemesinin ve dışa bağımlılığın eleştirilmesine neden oldu.

Ayçiçek yağı üreticisi Erdal Akgün ayçiçeği yağının fiyatının yüksek olmasının nedenini dışa bağımlılık olarak belirtiyor ve yerli üretimin desteklenmesi gerektiğini söylüyor. Çiftçi-Sen Yöneticisi Adnan Çobanoğlu ise “Bizim üretimimizi desteklemek yerine ithalatta vergileri düşürmeyi öne alıyorlar. Bu da tüketiciyi de üreticiyi de olumsuz etkiliyor. Acilen küçük üreticilerin desteklenmesi gerekir” diyor.

 

Gerçek Ne?

AYÇİÇEK YAĞINDA SON DURUM

Ayçiçek yağının fiyatı 2020 yılının son üç ayında %40 arttı. Tereyağı ve zeytinyağının alım gücünü zorlaması nedeniyle ayçiçeği yağına talepte artış var. TÜİK verilerine göre ülkemizde ayçiçek yağının birim fiyatı 16 lirayken, zeytin yağının 33,6 lira, tereyağının ise 61,1 lira. Bu nedenle daha uygun bir alternatif olmadığı için bir nevi “mecburi yüksek talebin” fiyatları yukarı yönlü baskıladığı, aşağı yönlü fiyat hareketlerinde direnç oluştuğu belirtiliyor.

Ayçiçek üretim verileriyle ilgili iki farklı bilgi var. Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği, Trakya Birlik gibi sektörel kuruluşlar ayçiçeği tohumu üretiminin 2019 yılında 1 milyon 450 - 1 milyon 500 bin ton olduğunu kabul ediyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kasım ayı “Ayçiçeği Bülteni” verilerine göreyse 2019’da 1 milyon 950 bin ton büyüklüğünde ayçiçeği üretimi yapıldı.

Tarım Bakanlığı, çiftçinin prim dosyalarındaki beyan edilen alanı ortalama verimle çarparak üretim verisini bulurken, fiili olarak üretimin daha az olduğu belirtiliyor. 2020 yılında üretimin %20 azaldığı söyleniyor.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre ayçiçeği yağının 2014 yılının Aralık ayında ortalama litre fiyatı 6.1 TL, 2016 Aralık ayında 7.8 TL, 2018 sonunda 10.12 TL ve 2020 Aralık itibariyle 16.06 TL. Beş litrelik yağın fiyatı 80 TL oldu.

Kaynaklar: AA, Dünya, DW

Paylaş:
yorum kuralları
Gri Haberler

Önemli gelişmeleri yakından takip et