Deniz salyası nedir? Marmara Denizi’ndeki müsilaj krizinde ihmal var mı?

+A -A
17:01 07-06-2021
Aklayanlar

Hükümet üzerine düşeni yaptı diyenler…

2020 yılının son aylarında başlayan müsilaj istilası; denizin üzerinde kirli bir görüntü oluştururken, sudaki oksijen seviyesini düşürerek su altındaki canlıların yaşamlarını tehdit ediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çözümü İBB’ye bırakamayız dediği Marmara Denizi’ndeki krizde; hükümetin ihmali olmadığını söyleyenler, İBB Başkanı İmamoğlu tarafından projesi durdurulan Silahtarağa İleri Biyolojik Arıtma Tesisi’ni örnek gösteriyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan
“Deniz salyası sorunlarının kaynağı arıtılmadan denizlere bırakılan atık sular. Bu konuda Çevre ve Şehircilik Bakanıma talimatı verdim. 'İBB niye bunu yapmıyor? İzmir niye yapmıyor?' demeyeceğiz. Başta Marmara olmak üzere bu müsilaj belasından denizlerimizi kurtaracağız. Benim korkum bu Karadeniz'e yayılır, bir de Karadeniz'den Marmara'ya bunun girdisi olursa bela büyüktür. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 300 kişilik bir ekiple Marmara'nın 91 noktasında denetimlerini sürdürüyor.”

“Marmara'ya kıyı belediyeler ve başta İBB’nin bu konuda yapması gereken çok önemli işler var. Bu konuda bizim de yapmamız gereken işler var. Burada paslaşarak yapacağımız işler olabilir. Sadece burası da değil Ergene... Göreve geldiğimizden bu yana Ergene için çok önemli işler yaptık ama Ergene'nin kıyılarında CHP'li belediyeler olduğu için oradaki fabrikaların atıklarını engellemiyorlar. Müsilaj sorununda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’mız üniversitelerle ortak çalışmaya girdi. İBB'nin eline bırakamayız, bunu çözeceğiz.

Çevre Şehircilik Bakanı Murat Kurum
“Bakanlık olarak, 300 kişilik ekibimizle Marmara Denizi’nde 91 noktayı, karada da tüm arıtma tesislerini ve kirlilik kaynaklarını denetliyoruz. Alınan örnekleri çevre laboratuvarımızda inceliyoruz. Bu çalışmalarımızı yerel yönetim ve üniversitelerimizle birlikte yürütüyoruz. Bu konuda belediyelerimize büyük işler düşüyor.”

Star Gazetesi Köşe Yazarı Halime Kökce
“Marmara Denizi’ndeki kirlilikle ilgili ölçümlerden hareketle İstanbul için öncelikli yatırım olarak planlanan biyolojik arıtma tesislerinin yapımını durdurdular. Sadece temel atmama töreni yaparak yaprakları bile kendilerine güldürdükleri Silahtarağa İleri Biyolojik Arıtma Tesisi projesini kast etmiyorum. Bu şekilde 4-5 ileri biyolojik arıtma tesisi projesi, ihale ya da yapım aşamasındayken, İBB CHP yönetimine geçtikten sonra durdurulmuştur.”

Bursa Su Kolektifi’nin CİMER başvurusuna cevaben
Bursa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü:
“İlimiz Mudanya ve Gemlik sahillerinde deniz üzerinde kırmızı ve kahverengi tonlarındaki tabakadan numune alınıp alınmadığı, planktona artışına sebebinin ne olduğu, ekosisteme bir zararının olup olmadığı hususlarından bahsedilerek gereğinin yapılması istenmektedir. Valiliğimiz (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) teknik elemanlarınca yapılan inceleme neticesinde; İlimiz sınırlarında Mudanya ve Gemlik İlçeleri sahillerinde oluşan plankton artışının sebebinin mevsimsel olarak sıcaklıklarda yaşanan ani artışlar olduğu gözlemlenmiştir. Söz konusu planktondan numune alınmamıştır. Ekosistem üzerinde uzun süreli ve aşırı gerçekleşen artışların etkisi olmaktadır.”

Karalayanlar

Marmara Denizi’ndeki sorun yılların birikimi diyenler…

Tüm Marmara Denizi’ni etkisi altına alan müsilajla ilgili yöneticiler ortak akıl ve çözüm vurguları yaparken, diğer yandan bir çevre krizine dönüşen Marmara Denizi’nde, ihmal tartışmalarını başlatıyor… Yaşanan krizin hükümetin suçu olduğunu belirtenler, sorunun kısa vadeli oluşmadığını, Marmara Denizi’nin yıllarca görmezden gelindiğini ve büyük projeler ile büyük yara aldığını dile getiriyor.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu
“Durdurduk. Çok projeyi böyle durdurduk. Arkadaşlarıma araştırma yaptırıyorum. Buna da yaptık (Silhtarağa’daki tesis). Gerek yok böyle yatırıma. Böyle bir arıtma tesisine gerek yok. 1.5 milyar… Yapılması planlanan Silahtarağa tesisinde arıtılması hedeflenen atık sular Yenikapı ve Baltalimanı atık su tesislerine iletiliyor. Şu anda Yenikapı ve Baltalimanı biyolojik arıtma tesislerinin kapasitesi 2.5 milyonluk nüfus artış dahi olsa bu bölgede yeterli. Böyle bir artış zaten öngörülmüyor. 136 bin metrekarenin 75 bini yeşil alan, 2 bine yakın ağaç var. Düşünülen projede birikecek çamurun yaratacağı travmalar var. Tümüyle baktığınızda sağlığın bedeli ya da çevreye vereceği zararın bedeli ölçülmez onu kenara koyuyoruz. Aslında burada 1.5 katrilyonluk kamusal zararı arkadaşlarım engellemiş oldular.”

“25 yıllık İBB yönetimi sürecinde çok iyi yapılan şeylerin yanı sıra, ihmal edilmiş süreçler de var. Şu bir gerçek: Bu işler, yaklaşık 2 yıllık bir yönetimin, bir anda düzelteceği bir sihirli değnek marifetini sahip değiliz. Ama sorumlu bir yönetimiz.

DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan
“Ülkemizin iç denizi olan Marmara aylardır müsilaj, yani diğer adıyla deniz salyası artışıyla alarm sinyalleri veriyor. Görüntüler içler acısı. Onlarca senedir evsel atık sularının ve sanayi atık sularının hiç arıtılmadan veya yetersiz arıtmayla denize boşaltılması sebebiyle Marmara Denizi hızla kirleniyor. Öte yandan da iklim değişikliğinin ve küresel ısınmanın hem bugünlerimize hem de yarınlarımıza yönelik tehdidine karşı ise hükümet kayda değer hiçbir tedbir almıyor. Eğer derhal önlem alınmazsa Marmara Denizi'nin ekosistemi geri dönülmez bir zarar görecek. Yarınlarımız elimizden adeta kayıp giderken, iktidarsa günlük boş tartışmalarla vakit harcıyor, aylardır bu konuyu görmemezlikten geliyor.”

Marmara Çevresel İzleme Projesi yürütücüsü Hidrobiyolog Levent Artüz
“İstanbul’da yeni bir yönetim var, geçmişin hataları onlara ait değil. Kirlenmenin tarihçesine bakıldığında başrolde İSKİ var. Şu anki İBB yönetimi, ‘Bu iş bugüne kadar yanlış yapıldı. Bir program yaptık, önümüzdeki beş-on senede bunları düzelteceğiz’ demeli ve akılcı, bilimle inatlaşmayan bir programı da ortaya koymalı. Bu yapılırsa, Pandora’nın kutusu açılır ve bakanlıklar, yani hükümetler mazeret üretemez.”

Afet uzmanı Dr. Kubilay Kaptan
“Marmaray yapıldı, Galataport yapıldı, Martı Projesi yapıldı, Yenikapı-Maltepe miting alanları yapıldı, Ataköy/Bakırköy sahiline Çin Seddi gibi binalar yapıldı ve bunların bütün atıkları sanki bir moloz çöplüğü gibi Marmara Denizi’ne dolduruldu. Marmara’nın etrafında bütün sanayii denize yığıldı ve kirli sularının denize verilmesine izin verildi. Uzun vadede bu sorunun yok edilmesi için Marmara Bölgesi’ndeki işletmeler durdurulmalı ve bunlara ileri tekniklerde arıtma tesisleri kurulmalı. Arıtma suları denize akıtılmamalı. Bu şekilde giderse denizin ölümü yakın…”

Gerçek Ne?

Deniz salyası/Müsilaj nedir?
Deniz ortamında oluşan ve fitoplankton denilen mikroorganizmaların belirli koşulların tetiklemesi ve uygun ortamların oluşması ile aşırı artış göstererek ortama salgıladıkları organik bileşikler sonucunda oluşuyor. Oluşan organik bileşikler suyla temas ettiklerinde şişiyor, gözle görünür hale gelerek deniz salyası oluşuyor. Deniz salyasının oluşması ise bazı özel koşullara ihtiyaç duyuyor.  Bu özel koşullar için yüksek derecede azot ve fosfat girdisi ile su sıcaklığı gerekiyor.

Neden oluşur?
Bilim insanları farklı sebepler sunsalar da en önemli etken olarak endüstriyel ve evsel atıkları gösteriyorlar. Marmara Denizi’nin etrafındaki büyükşehirlerde yaklaşık 25 milyon insan yaşıyor ve Türkiye endüstrisinin yarıya yakını da Marmara Denizi'nin çevresinde yer alıyor. Bu bölgenin evsel, endüstriyel ve tarımsal atıkların tümü doğrudan ya da dolaylı olarak Marmara Denizi'ne gidiyor.

Bilim insanları müsilaj oluşumunun deniz suyundaki sıcaklık ile de orantılı olduğunu dile getiriyor. Deniz yüzey sıcaklığı verilerine bakıldığında, Marmara Denizi'nin sıcaklığı 2021 yılında 40 yıllık ortalama verinin 2.5 derece üzerinde gözüküyor.

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi'nden Profesör Mustafa Sarı, müsilaj oluşumunu şu şekilde açıklıyor: “Fitoplankton gruplarının fotosentez yaparak hızla üremesi için besin maddesine ihtiyaçları var. Bu besini azot, fosfor gibi karasal kökenli elementlerden sağlıyorlar. Biz denize o kadar çok atık yükledik ki, onlar da bu atığı azaltmaya çalışarak çok ürüyorlar ve sonucunda müsilaj oluşuyor.”

Çevre Şehircilik Bakanı Murat Kurum, müsilaja yol açan 3 nedeni şu şekilde sıralıyor:
Küresel ısınmanın yol açtığı deniz suyu sıcaklığındaki yükselme,
Denizdeki durağanlık,
Kirlilik.

Uzmanlar ne diyor?
Marmara Çevresel İzleme Projesi yürütücüsü Hidrobiyolog
Levent Artüz
“Bu münferit bir olay değil, bir zincir, bir sonuç. Marmara 1989’da öldü. Gördüğümüz, bir cesedin çürümesidir. Denizdeki tür çeşitliliği vahim bir darbe yedi, içi boşaldı, türler arasındaki rekabet ortadan kalktı. Sorun kirlenmeden ötürü tür çeşitliliğinin azalması ve kirliliğe dayanabilen türlerin fert adetlerindeki patlamadır.”

Deniz Biyoloğu Mert Gökalp
Böyle giderse Marmara Bölgesi'ni kapatmak zorunda kalacağız. 25 milyon buradan taşınmak zorunda kalacak. Marmara'da yaşam olmasının sebebi toprağı, suyu, bu bolluğu, bereketi. Ekosistemde bunlardan biri çökerse, Marmara foseptik çukuru olursa ki olabilir, bunun sinyallerini verdi, feryat ediyor şu anda, insan yaşamı da burada mümkün olamaz.”

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Muharrem Balcı
“Marmara bölgesinin yoğun göç alması, sanayi kuruluşlarının çoğunluğunun bu bölgede bulunması, bu sanayi kuruluşlarının atıkları bir şekilde Marmara Denizi'ne ulaşması ve nüfus yoğunluğunun ürettiği evsel, kanalizasyon atıklarının derin deşarj yoluyla veya basit arıtma yöntemleriyle Marmara Denizi'ne verilmesi. Bunun sonucunda da Marmara Denizi foseptik çukuru haline geldi.”

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yeşim Büyükateş
"Denizel sistemde sahte bir dip yapısı oluşturuyor. Bu sebeple özellikle balıkların hem beslenmesine hem üremesi hem de göçleri üzerine negatif etkileri oluyor. Özellikle meteorolojik şartların değişmesiyle yaz aylarında devam etmesini beklemiyoruz. İnsan sağlığını doğrudan etkileyecek olmamasına rağmen ortamda sirkülasyonun azalmasıyla çeşitli mikrobiyal faaliyetler meydana gelebilir ve insan sağlığı olumsuz etkilenebilir. Bu nedenle müsilajın bulunduğu alanda denize girilmemesi daha uygun olacaktır."

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı
"Marmara Denizi artık bu kirlilik yükünü taşıyamıyor. Gemlik ve Bandırma körfezleri birinci derece, Erdek Körfezi ise ikinci derece kirli. Müsilaj, solungaçlarını tıkadığı balıkları öldürüyor, toplu balık ölümleri yaşanıyor. Marmara Denizi için mutlaka yeni bir atık politikasının uygulamaya sokulması gerekir. Marmara Denizi'nin kirletilmesi konusunda artık suçlu aramanın anlamı yok. Marmara Denizi'nin 1 litre atığı bile kaldırmaya gücü kalmadı. Marmara Denizi'ne verilen atığı bugün kessek denizin kendisini yeniden toparlaması bir yılı bulur."

Bursa Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mete Yılmaz
Biz uzun yıllardır bu tür canlıların oluşturdukları müsilaj yapıları üzerine çalışıyoruz. Biliyoruz ki bunları biyoteknolojinin çeşitli alanlarına kaydırabiliriz. Örneğin tarımda verim artırmak için kullanılabiliyorlar, toprağın özelliklerini iyileştirebiliyorlar ya da ağır metal tutma kapasitelerinden kaynaklı olarak kurutulduktan sonra çevre temizlemede kullanılabilir. Bunun da ötesinde bazı müsilaj yapıları ilaç ham maddesi olarak kullanılabiliyor. Antiviral, antibakteriyel özellikleri var."

İstanbul Üniversitesi Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Neslihan Özdelice
“Denizin üstünden müsilaj tabakalarını toplamak geçici bir çözüm. Denizin dibi ölmüş durumda ve bir an önce oksijenlendirilmeli. Göl gibi kapalı alan olsa bol oksijenli hava basılabilir. Bu bir nebze olsun rahatlatabilir. Deniz gibi açık alanlarda durum biraz daha zor ama yurtdışında bunun örnekleri var.”

Emekli Amiral Cem Gürdeniz
"Marmara Denizi için acil müdahale planı derhal devreye sokulmalıdır! Ulaştırma Bakanlığı ile Deniz Kuvvetlerinin temizleme olanakları seferber edilmelidir. Bu yükü sadece belediyeler ve çevre bakanlığı kaldıramaz."

Washington Post: Temel sebep arıtılmamış kanalizasyon atıkları
Amerikan Washington Post gazetesi, Türkiye gündeminde yer alan deniz salyası sorununu ele aldı. “Kalın bir deniz salyası örtüsü Türkiye’nin kıyılarını kasıp kavuruyor” başlığıyla verilen haberde, deniz salyasının su yüzeyine ağları tıkaması ve denizdeki balıkların salya yüzünden tüketilmeye uygun olup olmadığı endişesi nedeniyle balıkçıların sorun yaşadığı aktarıldı. Haberde, deniz salyasının yeni bir vaka olmadığı ancak küresel ısınmanın etkisiyle artan sıcaklıkların olayın etkisini arttırabileceği aktarıldı. Deniz salyasının ortaya çıkmasının temel sebebinin ise arıtılmamış kanalizasyon atıkları ve tarımsal atıkların deniz tabanına pompalanması olduğu belirtildi.

Kolera salgını başlatabilir
Bianet yazarlarından Gıda Mühendisi Bülent Şık'ın haberine göre çözüme ulaşmanın bir hayli zor olduğu müsilaj problemi, kolera hastalığına yol açan bakteri vibrio chlorae'nin yayılmasına sebep olabilir. Tedavisi kolay olsa da hızlı tedavi edilmediği anda ölüme sebebiyet veren bu bakteri, müsilajı oluşturan planktonların üzerinde bulunuyor. Bülent Şık haberinde, acil bir şekilde önlem alınmadığı takdirde Marmara bölgesinde yaşayan insanları çok daha ciddi tehlikelerin beklediğini dile getiriyor. Şık, denizde yaşayan planktonların ve kabuklu canlıların kolera bakterisini taşıdığını, Marmara'yı kaplayan müsilaj tabakasında da bu bakteriden bol bol bulunduğunu belirtiyor. 

Deniz salyası önergesi TBMM’de reddedildi
2020 yılının sonundan bu yana deniz salyası sorunu ile gündeme gelen ve son günlerde etkisinde artış gözlemlenen Marmara Denizi’ndeki ekolojik olay, TBMM gündemine de girdi. Cumhuriyet Halk Partisi, Marmara Denizi'nde yaşanan ekolojik felaket müsilaj sorununun araştırılması için önerge verdi. TBMM Genel Kurulu’nda AK Parti ve MHP oylarıyla araştırma önergesi reddedildi.

İBB, israf gerekçesiyle biyolojik arıtma tesisi projesini iptal etmişti
Yapımına daha önceden karar verilen ve ihale aşamasında olan Silahtarağa İleri Biyolojik Arıtma Tesisi Projesi, 1.5 milyar TL’lik bütçesinden dolayı israf gerekçesiyle iptal edilmiş ve söz konusu dönem tartışmalara neden olmuştu. İhale aşamasına gelen Eyüpsultan'daki 1.5 milyar TL’lik arıtma tesisi için CHP Grup Başkanvekili Engin Altay ve İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun katılımıyla İstanbul tarihinde ilk kez ‘temel atmama’ töreni düzenlenmişti.

MAREM kapsamlı raporlarla 9 kere bildirmiş
Marmara Denizi'nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi Projesi (MAREM), 2007-2014 arasında hazırlanan 9 kapsamlı rapor ile Marmara’daki müsilaj artışını bildirmiş. Milliyet Gazetesi’nde yer alan habere göre Marmara Denizi’ndeki çevre felaketine ‘göz göre göre’ gidilmiş.

Marmara’daki kötü gidişin 1975 yılından bu yana yaşandığının aktarıldığı haberde şu ifadeler kullanıldı: “Örneğin 2009 tarihli ve Tekirdağ açıklarında yapılan araştırmayı konu alan raporda, musilaj oluşumunun o tarihlerde bile Marmara Denizi genelini ciddi olarak etkilediğine dikkat çekilerek, ‘Kontrolsüz ve hiçbir arıtmaya tabi olmaksızın yapılan atık su deşarjlarının direkt etkisi göz ardı edilmemeli’ uyarısında bulunulmuş. 2013 tarihli “Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi Projesi”nde ise Haliç’te yapılanlardan ders alınmadığı, Marmaray hafriyatının Marmara Denizi’nin en derin yeri, dolayısı ile en kalın su katmanına sahip olan Çınarcık ve Doğu Marmara bulunduğu bölgeye döküldüğüne dikkat çekilerek, ‘Yetmezmiş gibi, en kirli suyumuz Ergene’nin ‘derin deniz deşarjı’ ile Marmara’ya deşarj edilmek istenmesi, olumlu gelişme beklemenin ne kadar büyük saflık olduğunu ortaya koymaktadır’ deniliyor.”

Marmara Denizi'nde Müsilaj Problemi ve Çözüm Önerileri Çalıştayı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Marmara Belediyeler Birliği ortaklığıyla “Marmara Denizi'nde Müsilaj Problemi ve Çözüm Önerileri" Çalıştayı düzenlendi. Çalıştayda, Marmara Denizi'nin mevcut çevresel durumu ve bunun deniz ekosistemine etkileri, kentsel atıksu yükü, su ürünleri ve turizm başta olmak üzere çevre yönetiminin sektörel etkileri, tarımsal kirlilik ve gemilerden kaynaklı kirlilik konuları ele alındı.

Deniz salyasına karşı “Marmara Denizi Eylem Planı” açıklandı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 5 Haziran’da düzenlediği çalıştay sonrası bir eylem planı açıkladı. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 8 Haziran'dan itibaren 7/24 esasıyla Türkiye'nin en büyük deniz temizliğinin başlayacağını bildirdi. 22 maddeden oluşan Marmara Denizi Koruma Eylem Planı ile ilgili bilgiler veren Bakan Kurum; Marmara Denizi'ne gemilerin atık sularını boşaltmasının önleneceğini, Marmara Denizi'nin dijital ikizinin oluşturulacağını, 1 yıl içinde Marmara Bölgesi'nin tüm il ve ilçelerinde Sıfır Atık Uygulamasına geçileceğini, organik temizlik ürünlerinin kullanılmaya başlanacağını ve Marmara Denizi'ndeki tüm hayalet ağların temizleneceğini açıkladı.

Marmara Denizi Eylem Planı ile ilgili satırbaşları
Marmara Bölgesi kentleri atıksu arıtma tesislerini dönüştürecek.
Bakanlık yerel yönetimlere teknik ve finansal destek sağlayacak.
Atık suların yeniden kullanımı artırılacak, temiz üretim teknikleri uygulanacak.
Alıcı ortama deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin tamamı 7/24 online izlenecek.
Gemilerin atık su boşaltmasını önlenmek için düzenleme yapılacak. 
Marmara Denizi ile ilişkili tüm havzalardaki denetimler, uzaktan algılama, uydu ve erken uyarı sistemleri, insansız hava araçları ve radar sistemleri kullanılarak artırılacak.
Çalışmalar, com’dan takip edilebilecek.

MARMOD Projesi: "Marmara'da aşırı alg üretimi, yüzde 70 oranında karasal kaynaklı"
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsünün seyrüseferdeki Bilim-2 araştırma gemisi Marmara'yı saran deniz salyası oluşumunu yerinde takibe aldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü koordinasyonunda, 2017'den bu yana yürüttüğü Marmara Denizi Bütünleşik Modelleme Sistemi (MARMOD) Projesi’ne göre, Marmara'daki aşırı alg üretimi, yüzde 70 oranında karasal kaynaklı ve az arıtılmış ya da yeterli kapasitede arıtılmamış atıkların denizle buluşmasından kaynaklanıyor. Projede, tüm dünya denizlerinin ortalama sıcaklığı 0.8 ila 1 derece arasında ısınmış durumda iken Marmara Denizi'nin çeşitli nedenlerle 2 ila 2.5 derece arasında ısındığı belirtiliyor.

Projede verileri analiz eden Enstitü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Yücel, su arıtma tesislerinin hayata geçirilmemesi ve atık suların arıtılmadan denize verilmesi ile oksijen miktarının azalmasının bu durumun nedenleri arasında gösteriyor. Yücel, “Marmara Denizi'nde son haftalarda görülen yoğun salya oluşumu, aslında buz dağının görünür hali. ODTÜ Bilim-2 Gemimizden anlık olarak ulaşan bilgiler, müsilajın sadece yüzeyde değil denizin içinin de jel gibi olduğu ve denizdeki oksijenin de çok azaldığı yönünde. Denizden örnek alıp incelemek için kullandığımız filtreler ve pompalar organik parçacık yoğunluğundan güçlükle çalışıyor şu an. Türkiye denizlerinde daha önce görülmemiş büyük bir felaketle karşı karşıyayız.” diyor.

Marmara Denizi’nin oksijeni her yıl azalıyor
ODTÜ olarak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın düzenleyeceği Marmara Denizi'nde Müsilaj Sorunu ve Çözüm Önerileri Çalıştayı'na katılarak, verileri ve çözüm önerilerini paylaşacaklarını söyleyen Yücel, Marmara Denizi’ndeki 30 metrelik organik yoğunluğun tarihte hiç ölçülmediğini belirtiyor. Verilere göre Marmara denizindeki oksijen seviyesinin yıllar geçtikçe azaldığını kaydeden Yücel, “Genel olarak, Marmara'nın doğusunda su canlıları, 80 metreye kadar oksijen alabilirken son yıllarda bu 20 metreye kadar düştü. Yani deniz yüzeyinin ilk 20 metresinde oksijen var, altında yeterli oksijen yok” diyor.

TÜDAV’ın 2021’in başında yayımladığı rapor: Marmara’da jelatinimsi zooplankton çoğalıyor
Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) ve ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü iş birliğiyle hazırlanan “İklim Değişikliği ve Türkiye Denizleri Üzerine Etkileri” ismiyle bu yıl yayımlanan raporda, Marmara Denizi’ndeki sıcaklık, tuzluluk, ışıklı tabaka ve jelatinimsi zooplankton türlerinin aşırı yoğalmasına dikkat çekildi. Raporda Marmara Denizi’nin her yıl 0,07°C/yıl artış eğilimin olduğu belirtilirken, Marmara Denizi doğu çukurunda hem üst hem de alt tabakada sıcaklık ve tuzlulukta önemli artışların yaşandığına dikkat çekildi.

Marmara Denizi’nde aşırı çoğalan jelatinimsi canlılar vurgusu yapılan raporun Marmara Denizi için sunulan özetinde şu ifadeler kullanıldı:
“Bozulmuş ekosistemlerin bir sorunu olan ötrofikasyon ve avcılık gibi ekosistem dengelerinin ani değişimi ile aşırı çoğalan jelatinimsi canlıların, Marmara Denizi’nde son zamanlarda sıkça rastlanması ve bu problemin küresel boyutlarda olması da su sıcaklığının artması ile ilişkilendirilmektedir ve bu süreçlerin balıkçılığı olumsuz yönde etkilediği aşikardır. Genel olarak, Marmara Denizi’nde yerel baskıların (ötrofikasyon, aşırı avcılık, dip tarama malzemelerinin bertarafı, kıyı dolgu alanları, vb) varlığı iklim değişikliği ile beraber ekosistem üzerinde önemli hasarlara neden olabilir. Bunun için iklim değişikliği ile mücadelede Marmara Denizi’ne olan baskıların azaltılmasına yönelik yönetimsel kararların alınması birinci derecede önemlidir.” Kaynak↗
Marmara Denizi’nin sıcaklık verileri
Deniz salyası sorunu ile gündeme gelen Marmara Denizi’nde, müsilaj oluşumunun başlıca nedenleri arasında gösterilen deniz suyu sıcaklığı artmaya devam ediyor. Küresel ısınmanın da etkilerinin gözlendiği sıcaklık değişiminde uzmanlar evsel ve endüstriyel atıklarında önemine dikkat çekiyor. Kayıtların başladığı 1970 yıllara göre sürekli olarak artan sıcaklık, günümüzde 2-3 derecelik artış gösteriyor.

Yıllara göre Marmara Denizi’ndeki ortalama su sıcaklığı:
1970: 15.3
1982: 14.8
1994: 15.8
2002: 15.9
2010: 16.3
2014: 16.7
2018: 17.4
2019: 18.6
2020: 18.0 Kaynak↗

Paylaş:
yorum kuralları
Gri Haberler

Önemli gelişmeleri yakından takip et