Fenerbahçe, 1959 öncesi şampiyonluklarını istiyor, Galatasaray “hayır” diyor
Fenerbahçe Kulübü, 6 Mart'ta yapığı açıklamada, futbolda şampiyonluk sayısının 1959 yılı öncesinde kazanılanlarla beraber 28 olarak kabul edilmesi için TFF'ye başvurduğunu duyurmuştu.
Fenerbahçe Asbaşkanı Şekip Mostaroğlu’nun 2018’de yaptığı açıklamadan:
“Şu anki Süper Lig'in karşılığı üç turnuva oynandı. Bunlar 1924-1951 arasındaki Türkiye Futbol Birinciliği, 1937-1950 arasındaki Milli Küme ve 1957-59 yılları arasında düzenlenen Federasyon Kupası.” Kaynak↗
Fenerbahçe’nin resmi web sitesinde, 2019 yılında hazırlanan “1959 öncesi şampiyonluklarımızın öyküleri” başlıklı sayfada, sarı lacivertli kulübün dokuz adet şampiyonluğunun anlatımı şu ifadelerle başlıyor:
“Fenerbahçe Futbol A Takımının Türkiye genelinde kazandığı 28 Şampiyonluk içinde yer alan 1959 öncesi 9 şampiyonluğun öykülerini bu sayfada anlattık. 3'ü Türkiye Futbol Şampiyonası (Birinciliği) ve 6'sı Milli Küme olmak üzere 9 şampiyonluğumuzun nasıl büyük mücadelelerle kazanıldığını Müze Müdürümüz Alp Bacıoğlu'nun Fenerbahçe Dergisi yazılarından derlediğimiz bu bölümde okuyacaksınız. 1924-1951 arasında TFF nezdinde resmi olarak düzenlenen Türkiye Şampiyonluklarının ne derece zorlu ve çekişmeli maçlara sahne olduğunu kamuoyuna göstermiş olmayı umuyoruz.” Kaynak↗
Eski Hakem Ahmet Çakar
"Türkiye Cumhuriyeti ne zaman kurulduysa, TFF ne zaman kurulduysa, o tarihlerden itibaren oluşan tüm birinci lig şampiyonlukları sayılmalıdır. Bana spor hakimliği görevini verseler, bu şampiyonlukları onaylardım." Kaynak↗
29 Mart tarihinde çıkan habere göre Fenerbahçe Başkanı Ali Koç ve yöneticiler, 1959 öncesi Türkiye şampiyonluğu bulunan Ankara bölgesi kulüplerine ziyarette bulundu. Ardından konuyla ilgili açıklama geldi:
“Yöneticilerimizden Alper Pirşen, kulüp başkanlarına, 1959 öncesi Türkiye Şampiyonluklarının neden Süper Lig’e dahil edilmesi gerektiğini ve bunun maddi-manevi getirilerini açıklayan bir sunum yaptı. 1959 öncesi TFF tarafından düzenlenen Türkiye Futbol Birinciliği’nde Gençlerbirliği 1941 ve 1946’da iki defa, Ankaragücü 1949’da, Ankara Demirspor 1947’de ve Eskişehir Demirspor 1940’da birer defa şampiyonluk kazanmıştı.”
Ziyaretlerin ardından, Gençlerbirliği, Ankaragücü ve Ankara Demirspor şampiyonluklarının tanınması için harekete geçeceklerini açıkladılar. Kaynak↗, Kaynak↗, Kaynak↗
Mevlüt Tezel, Spor Yazarı
“Aslında bu adalet arayışı sadece Fenerbahçe için değil... Galatasaray'ın, Fenerbahçe gibi sayılmayan dokuz şampiyonluğu olsa hakkını aramayacak mıydı yani? O yıllarda tüm dünyada bizdekine benzer statüde şampiyonluklar belirlenirdi. Benzer durum İtalya'da yaşandı.”
“Deniyor ki; Beşiktaş o tarihlerde Avrupa Kupaları'na katıldığı için Federasyon Kupası zaferleri şampiyonluktan sayıldı. Yalnız şöyle ilginç bir durum var, Beşiktaş 1958'de Avrupa Kupası'na gitti. 1957'de ise Federasyon Beşiktaş'ın ismini UEFA'ya bildirmeyi unuttuğu için siyah beyazlılar Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'na katılamadı. O zaman neden o bir şampiyonluk kabul edildi?” Kaynak↗
Galatasaray Kulübü, Fenerbahçe'nin 1959 yılı öncesinde kazandığı şampiyonlukların Süper Lig'e dahil edilmesi talebinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle reddedilmesi için Türkiye Futbol Federasyonuna başvuruda bulundu.
Galatasaray’ın 25 Mart’ta TFF’ye ilettiği başvuru metninde, konuyla ilgili hukuka aykırı bir kararın verilmesi durumunda Türk futbolunun telafisi imkânsız zararlara uğrayacağı öne sürüldü:
“Verilecek ret kararı, futbolun yönetimi ve disiplinine ilişkin olup aynı konuda daha önce verilmiş olan Tahkim Kurulu kararı kesindir. Bu sebeple Fenerbahçe'nin başvurusunun incelenmeksizin reddedilmesi gerekmektedir."
Başkan Mustafa Cengiz ve yönetici Yusuf Günay imzalı 7 sayfalık belgede ayrıca şu ifadeler yer aldı:
“62 yıldır uygulanmakta olan Milli Lig sisteminin kişisel hesaplar için yetki, şekil, usul, sebep, konu ve amaç bakımından hukuka aykırı bir şekilde değiştirilmesi talebinde bulunmak, sadece evrensel hukuk kurallarına değil, aynı zamanda Türk sporunun gelişmesine de engel olmaya yönelik nafile bir çabadır.”
“TFF bu konuya ilişkin daha önce de bir incelemede bulunmuş, Fenerbahçe’nin aynı konulu ve aynı talepli başvurusu hakkında ret kararı vermiştir. Daha önce verilmiş olan Tahkim Kurulu kararı kesindir.”
“Gençlik ve Spor Bakanlığı, 2014 yılında, Milli Küme ve Türkiye Futbol Birinciliği şampiyonlarının Türkiye şampiyonu olarak kabul edilemeyeceğini açıklamıştır.”
“Milli Küme kesinlikle ulusal bir organizasyon değildir; bir sezon dışında yalnızca 3 şehirden (İstanbul, Ankara, İzmir) bazı takımların katılabildiği lokal turnuvadır. Lokal turnuvayı kazanarak “Türkiye Ligi Şampiyonu” unvanının elde edilmesi talimat ve yönetmeliklere aykırılık oluşturacaktır. “
“Türkiye Futbol Birinciliği, lig usulüne tabi olmayıp, eleme sistemi ile oynanan, bugünkü Türkiye Kupası’na tekabül eden bir organizasyondur. Bugün Süper Lig’e denk gösterilmesi mümkün değildir. Türkiye Futbol Birinciliği şampiyonluklarının yıldız sistemine dahil edilmesi, aynı eleme sistemiyle oynanan Türkiye Kupası şampiyonluklarının da yıldız sistemine dahil edilmesi taleplerini doğuracaktır.” Dilekçenin tamamı↗, Kaynak↗, Kaynak↗
Galatasaray Başkanı Mustafa Cengiz
“Fenerbahçe'nin 28 şampiyonluk talebinin reddedilmesi için TFF'ye başvuruda bulunduk. Hukukçularla da tarihçilerle de görüştük. 6 sayfaya zor indirdik. Haklı olan bir şeyi savunmak çok zor. Tahkim reddetmiş, TBMM reddetmiş. Daha neye uğraşıyorsunuz? Yeni delil de yok. Devamlı bunu kaşıyorlar. Beşiktaş'ın da 20 şampiyonluğunu tanıyoruz diyorlar. Tanımak bir devlete, cumhuriyete aittir. Sen kimsin!” Kaynak↗
Spor Tarihi araştırmacısı Melih Şabanoğlu
"Türkiye Futbol Birinciliği, Milli Küme, Süper Lig ve Türkiye Kupası... Bu organizasyonların statüleri, katılım şartları, koşullar ve içinde bulundukları siyasi ortam çok farklı. Burada karşı çıkılan eski organizasyonlarda elde edilen başarıları bugün Süper Lig şampiyonluklarıyla eşitleyerek yıldız sistemine dahil etme çabası. 1937 yılındaki kanun koyucuların kararı bize Milli Küme’nin ulusal bir organizasyon değil, şehirlerarası bir organizasyon olduğunu gösteriyor.” Kaynak↗
Fenerbahçe Kulübü, 1959 yılı öncesinde oynanan maçlardaki Türkiye Futbol Birinciliği ve Milli Küme'de (1937-1950) kazanılan şampiyonlukların, Süper Lig yıldız kriterine dahil edilmesi için tekrar Türkiye Futbol Federasyonu'na başvuruda bulundu. Daha önce de 2018 yılında; Fenerbahçe Eski Asbaşkanı Şekip Mosturoğlu, Türkiye'de 1959'da başlayan profesyonel ligden önceki şampiyonlukların sayılması için çalışma başlattıklarını duyurmuştu. Aynı yıl kulüp, resmi internet sitesinde 1959 öncesini de hesaba katarak şampiyonluk sayısını 28 olarak güncellemişti. Kaynak↗
Fenerbahçe’nin konuyla ilgili son girişimi, 6 Mart 2021 tarihinde, kulübün web sitesinde yayımlanan resmî açıklamayla duyuruldu:
“Fenerbahçe Spor Kulübü olarak 1959 öncesi Türkiye şampiyonluklarımızın Süper Lig’e dahil edilerek bundan doğan manevi ve maddi taleplerimizin karşılanması için Türkiye Futbol Federasyonu’na (TFF) resmi başvurumuzu yapmış bulunmaktayız.
Sadece Fenerbahçe’nin değil, 1959 öncesi şampiyonlukları bulunan birçok takımın hakkını savunma anlamına gelen bu başvurumuz kapsamında;
Türkiye Futbol Birinciliği’nde 1932-33, 1934-35 ve 1943-44 sezonlarında kazandığımız 3 şampiyonluk ve Milli Küme organizasyonunda 1936-37, 1939-40, 1942-43, 1944-45, 1945-46 ve 1949-50 sezonlarında kazandığımız 6 şampiyonluk olmak üzere toplam 9 şampiyonluğumuzun, halihazırda 19 olan Süper Lig şampiyonluk sayımıza dahil edilerek, toplam 28 şampiyonluğumuzun kabul edilmesini talep ediyoruz.
Başvurumuz, Türk futbolunun son 25 yılındaki garabetlerin, şampiyonluk ve yıldız sayılarında da kendini gösterdiği bu durumun düzeltilmesi için TFF’ye de bir imkan sunmuştur.
Cumhuriyetimizin tarihinden ayrılamayacak resmi Türk futbol tarihine sahip çıkma ve Cihat Arman, Fikret Kırcan, Lefter Küçükandonyadis, Hakkı Yeten, Süleyman Seba ve Gündüz Kılıç gibi adlarını buraya sığdıramayacağımız birçok Türk futbol efsanesinin haklarını ve emeklerini koruma anlamı taşıyan bu adımımızın, Türk futbol kamuoyunda da hak ettiği şekilde değerlendirileceğine inanıyoruz.” Kaynak↗
Söz konusu taleple ilgili tartışmalar, Galatasaray cephesinde yoğunlaşırken, 29 Mart Pazartesi günü TFF’den bir yorum geldi…
TFF A Milli Takım Sorumlusu Selim Soydan, Fenerbahçe'nin 28 şampiyonlukla ilgili başvurusu hakkında yaptığı açıklamada, “Fenerbahçe'nin 28 şampiyonluk hakkıysa alır. Hakkıysa alması lazım.” dedi.
Diğer taraftan Fenerbahçe’nin daha önce yaptığı başvuruya, o dönem Tahkim Kurulu Başkanı Türker Aslan iken TFF’den ret gelmişti. Türker Aslan’a yeni başvuruyla ilgili görüşleri sorulduğunda ise yorum yapmaktan kaçınarak şu açıklamalarda bulundu:
“Beni bu tartışmaya sokmayın. Bizim zamanımızda inceledik ve reddettik. Sanırım Haluk Ulusoy dönemiydi, TFF de uygun görmedi, bize de geldi ve reddettik. Tahkim Kurulu karar verdikten sonra yeni bir gerekçe, yeni bir delil çıkmadıkça bu konu gündeme getirilemez. Fenerbahçe'nin iddiası ne, yeni delil mi buldular bilmiyorum.” Kaynak↗
Geçmişe dönük yani 1959 yılından önce yaşanan şampiyonluklarla ilgili Ocak ayı sonunda kendisine yöneltilen soru üzerine konuşan Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Nihat Özdemir ise şunları söylemişti:
"Geçmiş şampiyonlukların sayılması için bize bir başvuru yok. İlk işim, TFF'ye gittiğimde hukukçu arkadaşlarıma bu dosyayı soracağım ve cevap verip, vermediğimizi öğreneceğim. Fenerbahçe 4. Yıldızı alsın, Beşiktaş alsın. Galatasaray'ın da sayılmayan şampiyonlukları var. Buna baktıracağım." Kaynak↗, Kaynak ↗
Nihat Özdemir’in iki ay önce yaptığı bu açıklamanın ardından Fenerbahçe 6 Mart’ta yukarıdaki bildiriyle taleplerini yinelemiş oldu.
1959 öncesi şampiyonluklar neden sayılmıyor?
Türkiye’de futbol ile ilgili kurumsallaşma çalışmaları 1900’lerin başına uzanıyor. 1903 yılında İstanbul Futbol Ligi kuruluyor, 1923 yılında ise Türkiye Futbol Federasyonu. Takımların şampiyonluklarının geçerli sayıldığı yıl ise 1959 olarak belirtiliyor. Türkiye Futbol Federasyonu resmî web sitesinde yer alan bilgiye göre:
“Türkiye 1. Futbol Ligi şimdiki adıyla Süper Lig'in başlangıç tarihi 1959 olarak kabul edilir. 1959 yılında düzenlenen Türkiye 1. Futbol Ligi'nin ilk sezonunda maçlar, 8'er takımdan oluşan Beyaz ve Kırmızı adlı iki grupta oynandı. O tarihteki statü uyarınca beyaz grubun lideri Fenerbahçe ile kırmızı grubun lideri Galatasaray finalde karşılaştı. İlk maçı Galatasaray 1-0, ikinci maçı ise Fenerbahçe 4-0 kazanınca, Türkiye 1. futbol Ligi'nin ilk şampiyonu Fenerbahçe oldu.” Kaynak↗
1923’te kurulan TFF’nin 1959 yılını bugünkü Süper Lig’in başlangıç tarihi saymasının nedeni, profesyonel ve ulusal lig yapısına geçişin bu yılda gerçekleştiğinin kabul edilmesi. Yani, Birinci Lig’in temeli olan Milli Lig’in kuruluş tarihi 1959.
İstanbul, Ankara ve İzmir bölgelerinde liglerinden toplam 16 takımın katılımıyla 1959 yılında Milli Lig adıyla ilk sezonu düzenlenen lig, o sezon iki gruba bölünmüş ve bu grupların birincileri arasında yapılan iki maç sonunda şampiyon belli olmuştu.
1962-63 sezonu başında Türkiye 1. Futbol Ligi, 2001-02 sezonu başında Süper Lig adı kullanılmaya başladı.
1959 öncesi, 1937-1950 yılları arasında ise 11 kez, deplasmanlı lig formatında düzenlenen Milli Küme vardı. Fenerbahçe’nin talebi, bu dönem kazandığı şampiyonlukların da TFF tarafından kabul edilmesi. Kaynak↗, Kaynak↗, Kaynak ↗
Beşiktaş’ın 1959 öncesi iki şampiyonluğu neden tanınmıştı?
1959'da başlayan ve resmi olarak tanınan ligde şimdiye dek Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş, Trabzonspor ve Bursaspor, Medipol Başakşehir dışında henüz şampiyon olan başka takım yok.
TFF Tahkim Kurulu kararıyla Beşiktaş'ın, 1959'dan önceki iki şampiyonluğunun da ilave edilmesiyle siyah-beyazlıların toplam şampiyonluğu 15'e ulaşıyor. Beşiktaş’ın geriye dönük şampiyonluğunun tanınmasının nedeni, Türkiye’yi 1957-58 ve 1958-59’da Avrupa’da temsil etme hakkını kazanmış olması. O dönemde henüz Birinci Lig kurulmamışken, UEFA’nın düzenlediği Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası’na katılacak takımı belirlemek için Türkiye Futbol Federasyonu, profesyonel takımlar arasında “Federasyon Kupası” adı altında bir organizasyon düzenlemişti ve şampiyon iki kez Beşiktaş olmuştu. Kaynak ↗
TFF’nin resmi web sitesinde Beşiktaş ile ilgili yayımlanan karara ilişkin:
Türkiye 1. Liginin başladığı tarih TFF tarafından 1959 yılı olarak kabul edilmesine karşın, TFF Tahkim Kurulunun 09.05.2002 tarih, 2002/52E ve 2002/68K sayılı kararı tahtında BEŞİKTAŞ Kulübünün 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarında Türkiye Ligi şampiyonu olduğuna ve bu şampiyonlukların TFF Yıldız Kriterine dahil edileceğine karar verilmesi sebebi ile toplam şampiyonluk sayısı, toplam lig sezonu sayısından 2 fazladır.
Süper Lig şampiyonluk Sayıları
|
GALATASARAY 22 |
FENERBAHÇE 19 |
BEŞİKTAŞ 15 |
TRABZONSPOR 6 |
BURSASPOR 1 |
MEDİPOL BAŞAKŞEHİR 1 |
1959 öncesi şampiyonluklar kabul edilirse, sarı lacivertlilerin yıldız sayısı 3’ten 5’e, Beşiktaş’ın 3’ten 4’e yükselecek; Galatasaray’ınki ise 4 olarak kalacak. Kaynak↗
Yıldız nedir?
Süper Lig'de şampiyon takımların armalarının üzerinde bulunan yıldızların her biri daha önce kazanılan 5 şampiyonluğa işaret ediyor.
Türkiye Futbol Federasyonu Sportif Ekipman Talimatı belgesindeki açıklama:
En üst profesyonel ligde şampiyon olmuş kulüpler, her 5 şampiyonluk için bir yıldız takma hakkına sahiptirler. Yıldızlar, kulüp logosu üzerinde yer almalı ve 2,5 cm. çapında olmalıdır.
