Hayvanları Koruma Kanunu Uygulama Detayları Belli Oldu
Tarım ve Orman Bakanı
İbrahim Yumaklı
“Uygulama yönetmeliği, hayvan refahının gözetilmesini ve toplum sağlığının korunmasını amaçlamaktadır, dolayısıyla düzenleme, kurallara uyan ve hayvan refahını gözeten hayvan sahiplerinin de haklarını korumaktadır.”
Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı
“Hayvanların Korunması Hakkında Uygulama Yönetmeliği hayırlı olsun. Hayvanların ve insanların sağlıklı ve güven içinde yaşam sürmeleri dengesinde çözümler sunan düzenleme; birey, devlet ve yerel yönetimlere önemli sorumluluklar getiriyor.”
Veteriner Hekim
“Yasa ve yönetmelik insanları köpek ve köpekçi teröründen; köpekleri köpekçi istismarından, dilenci sermayesi olmaktan ve sokakta sürünmekten koruyor.”
Güvenli Sokaklar ve Yaşam Hakkını Savunma Derneği
GÜSODER
“5199 sayılı yasanın uygulama yönetmeliği yayımlandı. Halkın feryadına karşı uygulama yönetmeliğinin yayımlanmamış olmasını gerekçe olarak gösteren belediyeler için bahane kalmadı.”
CHP Genel Başkan Yardımcısı
Gökan Zeybek
“Sokak hayvanlarına karşı düşmanca yaklaşım var. Yasanın nihai hedefi sokak hayvanlarını yok etmek. Yönetmeliğin amacı belediyeyle vatandaşı karşı karşıya getirmek. Belediyelerin veteriner işlerine ayırdıkları bütçe yüzde 2-3’lerin üzerine çıkmış durumda. Bu kadar yükü belediyelere yüklüyorsanız o zaman İller Bankası payını yüzde 6’dan 7-8’e çıkarın, vergi gelirlerinden payını artırın.”
İzmir Barosu Başkanı
Sefa Yılmaz
“İktidar, sokaklardan yükselen sese kulaklarını kapatmış bir kez daha yaşamdan değil öldürmekten yana olmayı tercih etmiştir. Yeni uygulama yönetmeliği ile doğal yaşam alanı yerel yönetimlerce kurulmuş tesis olarak tanımlanmıştır. Soruyoruz, hangi doğal yaşam alanı tel örgüler ve gri betonlardan oluşur. Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) bu yasayı derhal iptal etmesi gerekir. Yönetmeliğin iptali için en kısa zamanda Danıştay’da İzmir Barosu olarak davamızı açacağız. Danıştay’dan ilk talebimiz, bu uygulama yönetmeliğinin yürütülmesinin derhal durdurulması olacaktır.”
Mersin Barosu
Hayvan Hakları Komisyonu
“Düzenlemedeki niyet hayvanları korumak değil, hayvanlara ve hayvanseverlere karşı yaratılan nefreti güçlendirme amacına hizmet etmektedir. Katliamı uygulama yönetmeliği iptal edilmelidir.”
Eskişehir Emek ve Demokrasi Platformu
Merve Akbulut
“Yönetmelik; kanlı dediğimiz yasanın kendisinden daha da kanlı olup, bir türün bireylerinin öldürülerek yok edilmesine, tür kırıma zemin hazırlıyor. Bir türü diğerine göre daha 'öldürülebilir' sanan zihniyetin karşısında biz, tüm türlerle dayanışmamızı sürdüreceğiz. Artık hepimizin önceliği AYM’nin yasayı iptal etmesi ve sorumluların yargılanması olmalıdır.”
Adana Yaşam Hakkı Savunucuları
Gamze Aktaş
“Yönetmeliğin barınaklara ötenazi ve veteriner hekimlere geniş öldürme yetkisi tanıyor. Bu belirsiz yetkiler, hayvanların keyfi olarak öldürülmesine zemin hazırlıyor. Barınaklar hayvanların yaşam alanı değil, katledildikleri yerler haline gelmiştir.”
Hayvanları Koruma Kanunu’nda değişikliği öngören düzenlemeleri içeren uygulama yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Düzenlemeyle sahipsiz hayvanların toplanmaları, hayvan bakımevlerine götürülmeleri, rehabilite edilmeleri ve hayvan bakımevlerinde tutulmaları konularındaki işlemler detaylandırıldı.
Yönetmelik Temmuz 2024’te TBMM’de kabul edilen Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un uygulanmasına dair esasları ve yöntemleri belirliyor. 2 Ağustos’ta Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik Hayvan Hakları Araştırma Komisyonu’nda tartışmalara sebep olmuş, hayvan hakları koruma dernekleri ve bazı STK’lar değişikliğe tepki göstermişti. Yeni düzenlemenin yürürlüğe girmesinden sonra tartışmalar yeniden gündeme geldi. Yönetmelik hakkında kim ne dedi, uygulama nasıl olacak?
Yönetmelikte Detaylandırılan Konular
- Sahipsiz köpeklerin toplanma yöntemleri, bakımevlerine getirildiklerinde işleyecek süreç ve sonrasında tutulma/sahiplendirilme yöntemleri belirtildi.
- Hayvanların, hayvan refahı ilkelerine uygun şekilde barındırılacağı “doğal yaşam alanları” tanımlandı.
- Hayvan sahiplenmenin mesken yönetim planlarına uygun olarak yapılması gerektiği belirtildi.
- Sahipsiz hayvanların toplanması, tehlike arz eden hayvanların kontrolü ve sahiplendirme işlemleri belediyelere verildi.
- Gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulacak özel hayvan yaşamevleri tanımlandı.
- Bakım alanlarının büyüklüğü ve fiziksel şartlar (örneğin, büyük ırklar için minimum 10 m²) belirlendi.
Yönetmelikte Detaylandırılan Konular
- Hayvanını terk eden veya birden fazla kaybeden kişiler, 3 yıl boyunca hayvan sahiplenemeyecek.
- Doğa Koruma ve Milli Parklar İl Şube Müdürlükleri, yerel yönetimlerle koordinasyonu sağlayacak.
- Nüfusu 25 binin üzerindeki yerel yönetimler, bütçelerinin binde 5’ini, büyükşehirler ise binde 3’ünü sahipsiz hayvanlar için ayırmakla yükümlü olacak.
- Ayrılan bütçenin en az %50’si hayvan bakımevlerinin ve doğal yaşam alanlarının yapımına veya kapasite artırımına harcanacak.
Hayvanları Koruma Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
- Sahipsiz hayvanlar belediyeler tarafından toplanarak sahiplendirilene kadar bakımevlerinde barındırılacak.
- Belediyeler 2028'e kadar bakımevleri kurup koşullarını iyileştirecek.
- Terk edilen hayvan için ceza 2 binden 60 bine çıkarılacak.
- Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanları bakımevi dışında bir yere terk edenlere 50 bin lira idari para cezası verilecek.
- Belediyeler, bütçe gelirlerinin binde 5'i oranında kaynak ayıracak (Büyükşehir belediyeleri binde 3)
- Kaynak ayırmayan yetkililere 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilecek.
- Belediyelerin fazla harcamalarının %40’ı Hazine tarafından belediyeye aktarılacak.
Hayvanları Koruma Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
- Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldıracak.
- Hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir.
Türkiye’de Hayvan Hakları Koruma Kanunu
2003 - Türkiye, 1999'da imzaladığı Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi'ni onayladı.
2004 - “Hayvanları Koruma Kanunu” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre hayvanlar “mal, eşya” statüsünde değerlendirilerek sahipli hayvanlara zarar verme “Mala zarar verme”, sahipsiz hayvanlara zarar verme “Kabahatler Kanunu” kapsamında cezalandırılıyordu.
2008 - Kanunun 3 maddesi yürürlükten kaldırıldı, 1 maddesi değişikliğe uğradı.
2010 - Kanunun 1 maddesi yürürlükten kaldırıldı.
Türkiye’de Hayvan Hakları Koruma Kanunu
2021 - Hayvanları Koruma Kanunu ile Türk Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 9 Temmuz 2021 tarihinde kabul edildi.
Buna göre;
- Hayvanlara yönelik öldürme ve cinsel saldırı eylemlerine hapis cezası getirildi.
- Petshoplarda kedi ve köpek satışı yasaklandı.
- Sahipli kedi ve köpeklere dijital kimlik zorunluluğu getirildi.
- Tehlikeli kabul edilen hayvanların sahiplenilmesi yasaklandı.
- Sirk ve yunus parklarının açılması yasaklandı.
2024 - “Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” kabul edildi.
2024 - “Hayvanları Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği” Resmi Gazete’de yayımlandı.
