İstanbul kentsel dönüşümün neresinde?

+A -A
18:28 12-04-2021
Aklayanlar

Hükümet 2021 yılını Eğitim Afet Yılı ilan etti ve hedefte, ‘51 milyon insana ulaşmak’ olduğunu açıkladı. Konuyla ilgili konuşan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, başarılı bir afet yönetiminin şifresinin kentsel dönüşüm olduğunu belirtti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yanı sıra İBB bu konuda çeşitli çalışmalar yürütüyor.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum
“Bakanlığımız bünyesinde 2019 yılında 65 bin konutluk kentsel dönüşüm projesi başlattık ve bunun 25 bini İstanbul'da.İstanbul'daki projelerimiz içerisinde Başakşehir'de, Üsküdar'da, Fatih'te, Ataşehir'de, Bahçelievler'de, Güngören'de, Bağcılar'da birçok ilçemizde projelerimizi başlattık. Gaziosmanpaşa'da ve Kağıthane'de projelerimiz devam ediyor, Bayrampaşa'da alanda çalışmalarımız var. Esenler'de 60 bin konutluk örnek bir proje başlattık. Valiliğimiz, Büyükşehir ve 39 belediye başkanlığımızla hep birlikte tek bir duruş sergileyerek, riskli ve ağır hasarlı binaların yıkım sürecini hızlı bir şekilde başlatmış oluyoruz.”

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu
Kentsel dönüşümde, 39 ilçeye bütüncül bir bakış açısıyla afet riski odaklı kentsel dönüşüm stratejileri belirleniyor. Bu amaçla; İstanbul genelinde 2000 öncesinde inşa edilmiş 790.000 binanın hasar tespit çalışmalarına başlandı. Çatalca, Küçükçekmece, Büyükçekmece, Esenyurtve Beylikdüzü ilçelerinde eksik olan mikro bölgeleme çalışmaları başlatıldı. Bayrampaşa, Eyüpsultan, Sultangazi, Şişli, Kağıthane ilçelerinde kentsel dönüşüm projeleri kapsamında hizmet veren 8 Kentsel Dönüşüm Ofisi açıldı. 4.204 hak sahibi ile görüşme sağlandı. 3 semtte 3.183 bağımsız bölümden oluşan 3 projenin idari, mali ve hukuki sorunları çözüldü, durmuş inşaatları başlatıldı. 2 semtte 2.607 bağımsız bölümden oluşan 2 kentsel dönüşüm projesi tamamlandı ve teslim edildi. KİPTAŞ eliyle; 1.520 konut bağımsız bölüm, okul ve camiden oluşan Silivri 3. Etap Sosyal Konutları bitirildi ve hak sahiplerine teslim edildi. 331 bağımsız bölümden oluşan Pendik Yeşilce Aydos Sosyal Konutları da tamamlanarak, hak sahipleriyle buluştu. 1.446 bağımsız bölümden oluşan Silivri 4. Etap Sosyal Konutları’nın satış kampanyası tamamlandı ve inşaatlarına başlandı. Haziran 2022’de hak sahiplerine teslim edilecek.”

İstanbul Büyükşehir Belediyesi İyileştirme Daire Başkanı Tayfun Kahraman
“İstanbul’da riskli yapıları adresliyoruz. Son verilere göre İstanbul'daki şiddetli bir depremde 53 bin binanın hasar görmesi bekleniyor. Bu binalarda yaşayan insan sayısı ise 174 bin 296 kişi. Kentsel dönüşümde afet odaklı en riskli alanları tespit etmeye devam edeceğiz. Kentsel dönüşümün vatandaşa nasıl kolaylık sağlayacağı konusunda finans sektörüyle görüşmelerimiz devam ediyor. Konut kredilerinde yükselen faizler nedeniyle vatandaşa çözüm önerileri üzerinde çalışmalarımız sürüyor.”

İBB Kurumsal Basın Merkezi
“İBB, deprem riski altındaki İstanbul’da 1 yılda, 17 ilçede toplam 29 bin 323 konutun üretimine başladı. Böylece İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun 1 yıl önce verdiği ‘20 bin konut üretileceği’ sözü de aşılmış oldu. Öte yandan deprem için 2019’da gerçekleşen bütçe rakamı, 2020’de 2,5 kat artırarak 341 milyon liraya çıkarıldı.”

İş İnsanı Tamer Özyurt
“Esenyurt’ta çarpık kentleşmeye neden olan riskli binalar yıkılarak yerine yönetmeliğe uygun binalar yapıldı. Esenyurt’da1998'den önce 100 bin civarında nüfus vardı, şu anda 1 milyon nüfusla İstanbul'un en kalabalık ilçesi. Bu nüfus, İstanbul'un deprem riski taşıyan bölgelerinden geldi.”

Karalayanlar

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin hız verdiği kentsel dönüşüm çalışmalarıyla ilgili uygulamada sorun olduğunu düşünenler, kaynakların yeterli olmadığı ve çeşitli ihmallerin yapıldığı görüşündeler…

AK Parti İstanbul Milletvekili İffet Polat
“Ekrem İmamoğlu kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında yılda 20 bin, 5 yılda 100 bin konut vaat etti. 1,5 yılda 30 bin konut yapması gerekirken hiç yapılmadı. Çok büyük vaatlerle İstanbul halkının adeta gözünü boyayarak göreve gelen Ekrem İmamoğlu ne yazık ki tüm enerjisini şehre hizmet üretmek yerine, iletişim illüzyonlarına ayırdığını görüyoruz.”

Esenler Belediye Başkanı M. Tevfik Göksu
“Depremden korunmanın birinci şartı, binalarımızı yenilemektir. Bu da kentsel dönüşüm projesi demektir. Hâl böyleyken Sayın Başkan iki senede kentsel dönüşüm bütçesini yüzde 75 oranında düşürmüştür.2018 senesinde; yani bizim zamanımızda 1 milyar TL olan kentsel dönüşüm bütçesi, 2021 bütçesinde 257 milyon 119 bin 500 TL'ye düşürülmüştür. Yani AK Parti'nin İstanbul için ayırdığı deprem bütçesi, bugün CHP'nin ayırdığının tam 6 katıydı.”

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Eski Başkanı Cemal Gökçe
“İstanbul'da yaşayan insanların çoğu kıt kanaat bir ev almıştır kendine. Bu evin deprem güvenlikli olmadığının farkındadır ama farkındalık yetmez, hasarlı binaların kentsel dönüşüme girmemesini ekonomik şartlara bağlı. İnsanlar COVID olduklarını biliyor ama işini kaybedecekler diye söylemiyorlar. Yapılarının deprem güvenlikli olmadığını bilenlerin de durumu bu. Test yaptırtmıyorlar çünkü yarın ona ‘Evinizi yıkacağız' diyecekler. Ama bu gidecekleri yer, destek alacakları herhangi bir yer yok. Bu nedenle evlerinde depremi bekliyorlar. Yapılarını güçlendirebilmeleri için gerekli maddi imkanı olmayanlara devletin katkı yapması gerekir. Varlıklı olmayan insanların yaşadığı semtlerde güçlendirme ya da yeniden inşa çalışması yapılmıyor, bu çalışmalar rantı yüksek olan yerlerde yapılıyor. Vatandaşlarımızın yapılarını deprem güvenlikli hale getirilebilmesi için çok ciddi ölçüde devlet desteğine ihtiyaç var.”

Eyüp Yeşilpınar Mahallesi Kentsel Dönüşüm Derneği Başkanı Hayrullah Türkoğlu
“Dayatma ile evlerimizi boşaltmaya çalışıyorlar. İmamoğlu bu işe el koysun. Beraber çözümleyelim. Biz kentsel dönüşüme karşı değiliz, rantsal dönüşüme karşıyız. Mağduruz. Biz uzlaşmaktan yanayız. Kendisi ile görüşmek istiyoruz. KİPTAŞ yetkilileri bizi dinlemiyor. Bu insanlar mağdur. 100 metrekare daire, 47 metrekareye düşürülüyor. Haklarımızı yok sayıyorlar. Biz bedelini ödeyip aldık bu parselleri, işgalci değiliz.”

Bağcılar Adaletli Kentsel Dönüşüm İsteyen Hak Sahipleri Derneği Musa Akça
“Site yönetimi ve müteahhit firma rant için birbirleriyle anlaştılar. Bizim evlerimizi müteahhide peşkeş çekmeye çalışıyorlar. Daha site sakinlerinin hiçbir şeyden haberi yokken 2018 yılında 2019 yılının Eylül ayına hafriyat hurdalarının satışı için anlaşma yapmışlar. Ama bu müteahhit firmanın bizim sitemizi yeniden yapacak gücü yok. Sadece bizim binalarımızı yıkıp hurdaları satmanın peşinde. Zaten yaptıkları anlaşmayla daha yıkılmamış binaların hafriyathurdaları için para almış durumdalar. Ancak bu konuda hem belediye hem de diğer yetkili kurumlar bize kayıtsız durumda.”

Pendik Yayalar Mahallesi sakini Hüseyin Bey
“Pendik Yayalar Mahallesi Barbaros Hayrettin Paşa Caddesi üzerinde bulunan evlerimiz kentsel dönüşüm projesi kapsamında yıkıldı ve dört senedir yapılamadı hiçbir ilerleme yok, ben dahil 128 aile mağdur kaldı. Müteahhit kiralarımızı ödemiyor. Hem kiramı ödüyorum hem de olmayan evin kredisini ödüyorum ayrıca olmayan evin vergisini de ödüyorum belediyeye. Sayın belediye başkanımızın bu olaya artık bir el atmasını rica ediyorum!”

Gerçek Ne?

İstanbul, bir yandan deprem bölgesi olmanın risklerini taşırken, diğer yandan gecekondulaşma, kaçak yapılaşma ve bunlara bağlı olarak ortaya çıkan çarpık kentleşme sorunlarını yaşayan kentlerin en büyüğü.

Kentsel dönüşüm, büyük şehirler için önemli bir ihtiyacın ötesinde hayati bir zorunluluk. Bu konuda tüm kesimler hem fikir olsa da uygulama söz konusu olduğunda kentsel dönüşüm sert tartışmaların odağında yer alıyor. 1999 Marmara depremi, kentsel dönüşüm olgusunu İstanbul’un en çok konuşulan gündem maddelerinden biri haline getirdi. Kentsel dönüşümle ilgili hangi düzenlemeler var, İstanbul’da kentsel dönüşüm çalışmaları nasıl ilerliyor, şikayetler neler? Gri gerçekler ne?

2002 yılından itibaren kentsel dönüşüm çalışmaları hükümet programlarına dahil edilmiş olsa da Türkiye’de kentsel dönüşüm süreci 2012 yılında dönemin Başbakanı R. Tayyip Erdoğan’ın“Yaklaşık 7 milyon binanın elden geçeceği kentsel dönüşüm projesi için düğmeye bastık.” açıklamasıyla başladı. Çıkarılan 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun bu konudaki düzenlemeleri ortaya koydu.

Şubat 2021’de Kentsel Dönüşüm Yasası olarak bilenen 6306 Sayılı Kanun’da değişikliğe gidilerek binasını güçlendirmek veya yenilemek isteyenlere bankalardan kullandıkları kredilerde verilen faiz desteği artırıldı. Buna göre, evini güçlendirmek isteyen hak sahiplerine verilen faiz desteği 50 bin liradan 80 bin liraya çıkarıldı. Binasını kentsel dönüşüm kapsamında yıkıp yeniden inşa etmek isteyenlere verilen faiz desteği ise 125 bin liradan 200 bin liraya yükseltildi.Kaynak↗

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum 53 ilde 281 çalışma alanında 1 milyon 166 bin bağımsız birimi kapsayan kentsel dönüşümü başlattıklarını ve bu çerçevede kira, taşınma yardımı, kamulaştırma yardımları olmak üzere 11 milyar Türk lirası kaynak sağlandığını açıkladı. Kaynak↗

İstanbul’un kentsel dönüşüm ihtiyacı
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü verilerine göre, İstanbul'da yapım yılı 2000 ve öncesine ait bina sayısı 817 bin adedi aşıyor. Toplam binaların yüzde 70,2'sini bu binalar oluşturuyor. İstanbul’da 1 milyon 164 bin bina, 4,5 milyon daire bulunuyor ve her dairede ortalama 3,3 kişi yaşıyor. Muhtemel 7,5 ve üzeri şiddetli bir depremde 13 bin 492 binanın çok ağır, 39 bin 325 binanın ağır, 136 bin 746 binanın orta, 300 bin 963 binanın ise hafif hasar alması bekleniyor. Çok ağır ve ağır hasar alması beklenen binalarda 174 bin 296 kişinin yaşadığı tahmin ediliyor. Hasar alması beklenen tüm binalarda ise yaşayan kişi sayısının 1 milyona yaklaştığı öngörülüyor.

İstanbul kentsel dönüşüm sayıları

Yıl

Tamamlanan

Konut Sayısı

2019

2.277

2018

502

2017

180

2016

400

2015

4.616

1994-2014

57.171

Kaynak↗

İBB Meclisi kentsel dönüşüm planı
İBB, 2021 Performans Programı’na göre kentsel dönüşüm faaliyetleri için 257 milyon 119 bin 500 bütçe ayırdı.

Aralık 2020’deki İBB Meclis toplantısında İstanbul genelindeki riskli yapıları depreme karşı dönüştürmek için hazırlanan plan notu oybirliği ile kabul edildi. Daha önce imar planlarına uygun şekilde ruhsat alarak yapılmış, zaman içinde plan değişiklikleri sonucu yapılaşma alanı azaltıldığı için açıkta kalmış ve deprem riski taşıyan yapıların yıkılıp yeniden yapılmasının önü açıldı.

İstanbul’da kentsel dönüşüme başvuru sayıları azalıyor
Boğaziçi Elektrik Gayrimenkulün Enerjisi 2019 Raporu’na göre, 2019 yılında İstanbul'da 19 bin 696 abone kentsel dönüşüm için başvuru yaptı. Son 5 yılda kentsel dönüşüm başvurularının net bir şekilde gerilediği görüldü. Kentsel dönüşüm başvuru sayısı 2018'de 25 bin 588, 2017'de ise 35 bin 351'di. 2016 yılında bu sayı35 bin 950 iken, 2015'te 42 bin 138'di.

Paylaş:
yorum kuralları
Gri Haberler

Önemli gelişmeleri yakından takip et