Lezzet Ankara ile Yemek Sepeti karşı karşıya Komisyonsuz belediye platformu tartışma yarattı
Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin pandemi nedeniyle zor durumda kalan esnafı desteklemek amacıyla kurduğunu açıkladığı ve kar amacı gütmediğini söylediği Lezzet Ankara yemek siparişi platformu, Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ile ticari bir girişim olan Yemeksepeti.com’un CEO’su Nevzat Aydın’ı karşı karşıya getirdi. Mansur Yavaş doğru yolda olduklarını, esnaf ise projeden memnun olduklarını ifade ediyor.
Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı Mansur Yavaş
“İtirazlara bakarsanız ne kadar doğru yolda olduğumuzu gösteriyor(…) Esnafımız zaten darda. %0 komisyonla aynı hizmeti biz vererek iki yıldır kaybettiklerini en azından toparlamaya çalışacağız. Bu da belediyecilik görevlerimizden biri.”
Gazeteci Fatih Portakal
“Bu düzen çok acımasız. Salgında dip yapan sahipsiz bir esnaf kitlesi var. Birileri hala daha kaybedeceği parayı düşünüyor. Gözleri de cepleri de doymadı.”
Esnaf, İsmail Dikmen
“Büyükşehir Belediyesinin 0 komisyonla girmesi çok güzel. Diğer firmalar yüzde 10 ila 37 arasında komisyon alıyorlar. Bu da çok yüksek. Benim kira bedelim 7 milyarsa, bu firmalara 40-50 milyar ödeme yapıyorum aylık.”
Esnaf, Hasan Hüseyin Yücel
“Bu uygulamayı sonuna kadar destekliyorum ve çok teşekkür ediyorum. Bizim açımızdan çok çok güzel bir şey. Başkanımıza çok teşekkür ediyorum, bizi düşünüp bu tür şeyler yaptığı için… Diğer yemek sipariş uygulamaları çok fazla maliyet içerdiği için katılamadık. Bizim gibi belki binlerce insan vardı. Bizim açımızdan 10 numara uygulama olacak.”
Twitter, Hünkar, @hünkaryesil
“Ayda 10.000 TL komisyon veriyorum Yemeksepeti’ne. Bence çok yerinde bir karar. Tebrik ediyorum.”
Ekşi Sözlük, thev2ng, adlı kullanıcı
“Mansur başkan bir kez daha farkını ortaya koymuş. Çağrı merkezi falan olmayacak sanırım, Yemeksepeti reklamla puan öne geçirme, en üst sırada gözükme, kötü yorumları gizleme gibi şeyleri gördükten sonra hizmet kalitesi ve sipariş süresi pek umurumda değil açıkçası. Yeter ki siparişin iyisi kötüsü apaçık belli olsun zaten esnaf aynı esnaf. Umarım Yemeksepeti gibi tekel bir firmanın önüne geçecek kadar popüler olur.”
Twitter, Haldun İlhan, @VespaCrabo
“Getir yemekte 102 TL olan siparişi lokantadan sipariş ettiğimde 76 TL’ye geliyorsa esnafın dışında tüketicinin de ihtiyacı olan bu uygulamaları destekliyoruz. Tekel olup adını girişimcilik koyup ardından vatandaşı kazıklamayı bırakın artık.”
Yemeksepeti gibi platformların Türkiye’nin önemli girişimleri olduğunu, yabancı yatırımcıyı da cesaretlendirdiğini belirtenler, %0komisyon ile hizmet veren Lezzet Ankara’nın, sektördeki rekabete zarar verdiği ve belediyeye ait ticari olmayan bir girişimin sürdürülebilir olamayacağı görüşünde birleşiyorlar.
Yemeksepeti, CEO, Nevzat Aydın
“Bir rakip olmayan devlet kalmıştı. Yüzde 0 az olmuş, üzerine para verilmeli”
İnovatif Girişimci, Konuşmacı, Alphan Manas
“Şimdi linç yiyeceğimi biliyorum ama Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin Yemeksepeti, GetirYemek vb "Yemek Sipariş" sitelerine %0 komisyon ile rakip bir site uygulamaya koyması doğru değil. Sıfır komisyon için sıfır işletme maliyeti demek. Bu da mümkün değil.”
Twitter, Emre Balcı, @Emrebalci__
“Başkanım unicorn çıkardığımız bir alana böyle rekabeti devlet tarafında tekelleştirecek bir giriş yapmanız adaletli değil. Ayrıca yeni Start-Up ekonomisini de maalesef anlayamadığınızı gösterir. Sizi çok seviyorum fakat bu devletçi ekonomi politikalarınızı beğenmiyorum.”
Ekşi Sözlük, halilibrahimsofrası adlı kullanıcı
“Türkiye’den doğru düzgün neden girişim çıkmıyor sorusuna cevap niteliğinde bir uygulama. Yemeksepeti ve Getir bir yandan devlete vergi versin bir yandan da vergi verdiği devlet ile rekabet etsin. İstenen bu sanırım. Dahası bu uygulamanın kamusal anlamda hiçbir yararı da yok. Belediye komisyon almayacak ise uygulamaya yaptığı masrafı, giderleri nereden karşılayacak? Bununla ilgilenecek personelin maaşını kim ödeyecek? Uygulama sayesinde işletmeler daha ucuza yemek satabilecekler böylece kamu yararı da sağlanacak şeklinde bir düşünce varsa zamanla bunun ne kadar yanlış olduğunu da göreceğiz hep birlikte. Buradaki fiyatların Yemeksepeti’nden daha ucuz olmayacağına yüzde yüz eminim. Kısacası faydasından çok zararı olan bir uygulama. Bunun zararının algılanabilmesini ise Türk halkından beklemiyorum.”
Ekşi Sözlük, biraaathere adlı kullanıcı
“Bu tarz işlerde asıl olay operasyon, müşteri desteği. Mesaisi 4-5'te biten devlet memurları asla bu işi adabına göre yapamazlar. İş yalnızca site kurduk, insanlar kendi kendine oradan sipariş versinler demekle olmuyor.”
Ekşi Sözlük, chandlerbadabing adlı kullanıcı
“%0 komisyon ile hizmet vermesi doğru değil. En azından %10 komisyon ile çalışıp proje masrafları karşılandıktan sonra kalan kısmı esnaflara destek paketleri için kullanabilirler.”
Lezzet Ankara nedir?
Lezzet Ankara, restoranların sıfır komisyon ve sıfır aidat ile üye olmasını sağlayan, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin hayata geçirdiği bir yemek siparişi platformu.
Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin resmî web sitesinin Duyurular bölümünde proje ile ilgili şu açıklamalara yer verildi:
“Pandemi döneminde alınan tedbirler kapsamında, ülkemizde ve kentimizde en çok etkilenen sektörler arasında restoran/kafe işletmeleri üst sıralarda yer almaktadır. İki yıl boyunca esnafımızın dükkânları kapalı kalmış, ciroları düşmüş; işletmeler iş yapamaz hale gelmiştir. Başkanımız Sayın Mansur Yavaş’ın duyurusunu yaptığı “Lezzet Ankara” uygulaması, tamamen sosyal bir uygulamadır. Daha önce vatandaşlarımıza destek olmak amacıyla düzenlediğimiz diğer kampanya ve uygulamalardan farksızdır(…) Amacımız kapanma döneminde işleri azalan ve bitme noktasına gelen esnafımıza can suyu ve destek olmaktır. Uygulama asla kâr elde etme amacı gütmemektedir. Ankara Büyükşehir Belediyesi bu desteği kapsamında hiçbir kurum ve kuruluşla ticari iş birliği yapmamış olup uygulama tamamen kendi kaynaklarımızla, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı’nda görevli ekibimizin özverili çalışmalarıyla hazırlanmakta ve Belediyemizin bütçesinden ek bir masraf yapılmamaktadır. Projenin mobil uygulamaları da hazırlanmakta olup vatandaşlarımız siparişlerini internet sitesi, Başkent Mobil ve yakında Lezzet Ankara Android ve IOS uygulaması üzerinden verebileceklerdir.”
Lezzet Ankara nasıl çalışıyor?
Uygulamada iki tür üyelik var. Biri restoranlar için, diğeri sipariş vermek isteyen müşteriler için. Restoranlar, hizmet noktaları bilgilerini, çalışma gün ve saatlerini, restoran menüsü bilgilerini girerek kendi sayfalarını oluşturuyor ve sipariş takibini siparişler menüsünden yapabiliyor.
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, bu platformun duyurusunu, 10 Haziran 2021 tarihinde attığı bir tweet ile yapmıştı: “Esnafımızın alın terini korumak adına %0 komisyonla "Lezzet Ankara" var. İşletmelerimizin menülerini sisteme girmesinin ardından portalımızı sizlerle buluşturacak olmanın heyecanını yaşıyoruz.”
Duyurunun ardından ABB ve Yemeksepeti arasında başlayan polemik
Mansur Yavaş’ın Lezzet Ankara platformunu duyurduğu tweet’inin altına yorum yapan isimlerden biri, Yemeksepeti’nin kurucu ortağı ve CEO’su Nevzat Aydın oldu:
“Dünyada bir ilk olmuş başkanım. Rekabet güzel şey. Sizi seviyoruz.”
ABB Başkanı Mansur Yavaş’ın duyurusundan bir hafta sonra, 17 Haziran sabahı kayıt yaptıran restoran sayısının 546 olduğu, 3 bin 475 Ankaralının da müşteri olarak kaydolduğu görüldü. 28 Haziran 2021 itibarıyla bu sayılar, 725 adet üye restoran, 5825 üye müşteri şeklindeydi.
Aynı günün ilerleyen saatlerinde Nevzat Aydın’ın “Bir rakip olmayan devlet kalmıştı” eleştirisi üzerine Mansur Yavaş ise uygulamanın arkasında olduklarını söyleyerek Yemeksepeti’ni isim vermeden eleştirmiş ve şunları söylemişti: “En fazla itiraz eden firma, hissesinin büyük kısmını İngiltere’ye satmış bir firma. %38’den, itirazlar sonucunda %10, 11 gibi bir komisyona inmiş bir firma.”
Nevzat Aydın da bunun üzerine Mansur Yavaş’a Twitter’dan şöyle cevap verdi: “Mansur Başkan'ı çok severim ama yanlış bilgilendiriliyor. Ne komisyonumuz 38% idi ve %10'a indirdik ne de İngilizlere sattık. Kaldı ki Yemeksepeti 9500 kişiye iş sağlayan ve her sene rekor vergi ödeyen bir Türk şirketi. Seviyoruz sizi başkan, rekabet güzeldir.”
Bunu üzerine Marketing Türkiye konuyla ilgili olarak Yemek Sepeti Yetkililerine ulaşıp Nevzat Aydın’ın paylaştığı bilgilerin yer aldığı tweet’i işaret ederek, “Yemek Sepeti’nin esnaftan yüzde kaç komisyon aldığını” ve şirketin ortaklık yapısını açıklayan bir görüş istedi. Fakat kurumdan bu konuyla ilgili bir açıklama yapmayacakları yanıtını alındı.
Yemeksepeti nasıl çalışıyor?
Geçtiğimiz Mayıs ayında, Yemeksepeti’ne üye bir işletme sahibi Twitter hesabından (@eyllhnm), şirketin CEO’su Nevzat Aydın’ı etiketleyerek %38 komisyon alındığını yazmıştı:
“Bünyenizde çalışan restoranların ödemesini neden her ay geciktiriyorsunuz? %38 ve fazlası komisyonunuzu hemen alıyorsunuz(...)”
Nevzat Aydın bu tweet üzerine üye işyerine şöyle yanıt vermişti:
“Yemeksepeti’nin ortalama komisyonu %8 civarı. En yüksek komisyon ise %12. Kurye servisi hizmetini komisyonmuş gibi gösteriyorsunuz. Kendi kuryenizi kullanırsanız böyle bir sorun kalmaz, %10 komisyon verirsiniz.”
Diğer taraftan Sputnik News’un haberine göre İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç, online yemek sitelerinden verilen siparişlerin ödemesinin yemek kartıyla yapılması durumunda, yemeğin bedelinin %18’lik kısmını yemek kartı ve online sipariş sisteminin yediğin söylüyor ve ekliyor: “Hatta kendi servisi olmayan bir lokanta, bir yemek kartı sahibine online siparişle yemek götürecekse, ödenecek toplam komisyon %38’i buluyor. Burada esas mağdur olanlar çalışanlar. Çünkü yemek kartını onlar kullanıyor. Böylece çalışanlar yemeklerini neredeyse yarı oranda daha pahalıya yiyor.”
Bir restoran Yemeksepeti sistemine dahil olmak istediğinde, portakal.yemeksepeti.com üzerinden başvuru yapıyor. Burada verilen bilgilere göre; üyelik başlatmak ve üyelik iptali için ücret talep edilmiyor. Çalışma şartlarının detayları içinse şirket bir telefon numarasına yönlendiriyor.
Yemeksepeti’nin pandemide komisyon uygulaması
Şirket, Aralık 2020’de Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu aracılığıyla sektöre toplam 1 milyon TL’lik destek açıklamıştı. Federasyonun çatısı altındaki işyerlerinde çalışan 2 binden fazla sektör çalışanına en az 300, en fazla 500 TL şeklinde ödeme yapılacağı açıklanmıştı.
Bu destek, Yemeksepeti’nin daha önce duyurduğu 20 milyon TL’lik “Birlikte Daha Güçlüyüz” programının bir parçasıydı. Yemeksepeti açıklamasına göre şirket, paket dahilinde, restoranlara ayda bir yaptığı ödemeleri sıklaştırarak 15 günde bir olacak şekilde güncelledi ve kısıtlama dönemi boyunca listeleme ücretini de kaldırdı. Ayrıca kullanıcıların siparişlerini Yemeksepeti üzerinden oluşturup yemeklerini restorandan kendilerinin teslim aldığı "Gel-Al" sipariş seçeneğini de bu dönemde sıfır komisyon ile devreye aldığını duyuran şirket, yeni uygulama ile restoranlara sıfır maliyetli bir gelir kalemi yaratmayı hedeflediğini duyurmuştu. Yemeksepeti'ndeki Cüzdan uygulaması kullanılarak verilen siparişlerden de kapanma döneminde komisyon ücreti alınmayacağı açıklanmış ve ödeme sistemine ilişkin şöyle denmişti: “Bu belirsiz sürecin sonuna kadar listeleme ücreti alınmayacaktır. Restoranlara yapılacak ödeme periyotları onlara hiçbir ekstra maliyet olmadan yarıya yani 15 güne indirilmiştir.” Yemeksepeti ayrıca salgın başlangıcında “Artık burası #emeksepeti” diyerek restoran sahiplerinin emeklerine vurgu yaparak bir reklam filmi yayımlamıştı.
