‘Netflix dizilerine ve filmlerine sansür’ tartışmaları

Türkiye’de bazı kesimlerce içeriklerine yönelik yapılan eleştirilere, Türkiye pazarından çıkacağı gibi söylemlere rağmen çevrim içi dizi ve film akış hizmeti sunan Netflix, Türk izleyiciler arasındaki popülaritesini artırmaya devam ediyor.

Sansür uygulamalarıyla 2019 yılında Türkiye'den ayrılacağı ya da yasaklanacağı yönündeki haberler ile gündeme gelen Netflix, sadece Türkiye’de değil birçok ülkede içeriklerine yönelik eleştiriler alıyor. Ülkelerin isteği üzerine içeriklerini filtreleyen Netflix, kimi uzmanlar, siyasetçiler ve medya kuruluşları tarafından toplumun sosyal yapısını yozlaştırdığı yönünde eleştiriliyor. Kimi kullanıcılar ve uzmanlar ise toplum yapısının bir yayın platformu ile değişecek kadar zayıf olmadığını, niyetin sansür olduğunu dile getiriyor. Peki, Netflix ile ilgili gerçekler ne söylüyor?

Türkiye ile Netflix’i karşı karşıya getiren dizi: ‘Şimdiki Aklım Olsaydı’
‘Şimdiki Aklım Olsaydı’ adlı dizi, hali hazırda çeşitli ‘yozlaştırma’ tartışmalarının odağında olan Netflixi’i, Türkiye ile karşı karşıya getirmişti. Sosyal medyada büyük tartışmalara neden olan ve Netflix’in Türkiye’den çekileceğini ya da yasaklanacağını düşündürten konu; dizinin Kültür Bakanlığı’na başvurusu ile başlıyor. Kültür Bakanlığı tarafından dizinin içerisinde yer alan eşcinsel karakterin toplumun hassasiyetleri gözetilerek revize edilmesi ya da senaryodan çıkarılması istemi, dizinin senaristi Ece Yörenç tarafından kabul edilmeyince, Netflix diziyi iptal etme kararı veriyor.

Olayın ardından yetkililer ve Netflix’ten yapılan açıklamalar sağduyu mesajı içerse de o dönem sosyal medyanın da gücüyle Netflix kapanacak iddiaları, önemli bir gündem maddesi haline gelerek #netfliximedokunma etiketiyle tartışmaları tetiklemişti. Kaynak ↗, Kaynak↗

Aşk 101’de dizisinde RTÜK uyarısıyla değişiklik
Türk yapımı olarak Netflix içerikleri arasında ilk yayınlanan diziler arasında yer alan ‘Aşk 101’ dizisinde Osman karakterinde değişiklik yapıldığı bildirildi. RTÜK yönetimi, Aşk 101 dizisinde ilk etapta eşcinsel olarak kurgulanan Osman karakterinin kurum ile Netflix arasındaki "ikili görüşmeler" sonucunda değiştirildiğini doğruladı. Kaynak ↗

Netflix’in ‘Cuties’ filmi Türkiye’den kaldırıldı
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Netflix’te yayınlanacak olan Cuties (Minnoşlar) adlı filmi Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’na (RTÜK) bildirdi. Bildirim üzerine harekete geçen RTÜK, 9 Eylül 2020 tarihinde yayınlanması planlanan filmi Türkiye kataloğundan kaldırıldı.

Karar, “RTÜK, müzakereler sonucunda bahse konu yapımla Netflix’in, 6112 sayılı Kanun’un 8. Maddesinin 1. Fıkrasının (ğ) bendinde yer alan “yayın hizmetleri….. Çocuklara, güçsüzlere ve engellilere karşı istismar içeremez ve şiddeti teşvik edemez” hükmünü ihlal ettiği ve bu sebeple yayıncı kuruluşun söz konusu programı kataloğundan çıkarması gerektiğine oy birliğiyle karar verildi.” ifadeleriyle duyuruldu. Kaynak ↗

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada;
"Bakanlığımız Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından, filmin, çocukların ihmal ve istismara açık hale gelmelerine neden olabileceği ve psikososyal gelişimlerini olumsuz yönde etkileyeceği değerlendirilmiştir. Konuya ilişkin gerekli tedbirlerin alınması ve filmin değerlendirilmesi için Bakanlığımız tarafından RTÜK'e 20 Ağustos 2020 tarihi itibarıyla resmi yazı ile talepte bulunulmuştur. Çocuklarımızın herhangi bir mecrada metalaştırılmasına, ihmal ve istismara açık hale getirilmesine karşı her daim mücadelemizi sürdüreceğiz." ifadeleri kullanıldı. Kaynak ↗

Türkiye’de yayından kaldırılan Minnoşlar filmi, küresel ölçekte tepkilere neden oldu
“#NetflixPedofilia”
9 Eylül’de ABD'de yayına giren Cuties filmi, tartışmaları da beraberinde getirdi. Türkiye’de RTÜK’ün aldığı kararla yayından kaldırılan film, sosyal medyada #NetflixPedofilia etiketiyle gündem oldu. 'Çocukları cinsel obje' haline getirdiği iddiasıyla eleştirilen film, küresel çapta başlatılan #CancelNetflix (Netflix'i iptal et) etiketi ile de trend olmuştu. Filmin platformdan kaldırılması için başlatılan imza kampanyasında 600 binin üzerinde imzaya ulaşıldı. 11 yaşındaki kızın hikayesini konu alan bu filmi izleyebilmek için yaş sınırının 18 olması da bir diğer tartışma konusu olmuştu. Kaynak ↗

Ardından gelişen olaylar sonrasında Netflix, Cuties filminin afişi için özür diledi ve afişi değiştirdi. Kaynak ↗

Netflix sansür raporu: En çok içerik Singapur’dan kaldırıldı
Netflix, Sürdürülebilirlik Hesaplama Standartları Kurulu (SASB) ölçülerine göre hazırladığı raporunda farklı ülkelerde, devletlerin 'yazılı' isteği ile bazı içerikleri 'kaldırdığını' duyurdu.

Her ülkeye farklı içerik kataloğu sunan şirket, ilk sansürü 2015 yılında Yeni Zelanda'da aldı. Yeni Zelanda Film ve Video Etiketleme Kurumu Netflix'ten "The Bridge" isimli diziyi "sakıncalı" diyerek kaldırmasını istedi. Netflix de bunun üzerine Yeni Zelandalı üyelerine sunduğu içerikler arasından diziyi çıkardı. Netflix daha sonra ülkelerden gelen talepler doğrultusunda 2017 yılında Vietnam'dan 'Full Metal Jacket' isimli savaş filmini ve Almanya'dan 'Night of the Living Dead' isimli zombileri konu alan sinema klasiğini kaldırdı.

2018 yılında ise Singapur'dan yapılan yazılı çağrı üzerine 'Cooking on High', 'The Legend of 420' ve 'Disjointed' isimli üç yapım platformdan kaldırıldı. Singapur, 2019 yılında 'The Last Temptation of Christ' ile 2020 yılında 'The Last Hangover' filmlerini de kaldırttı. Böylece, Singapur 5 içeriği Netflix'ten kaldırtarak bu alanda birinci ülke oldu. Kaynak ↗

Bazı dizi filmler maliyetlerinden dolayı Türkiye’de yer almıyor
Yayınlama hakları için filmin yayınlanacağı her ülkeye göre ayrı lisans almak zorunda olan dijital yayın platformu Netflix, o ülkedeki abonelik gelirlerine oranla içeriklerini belirliyor. Bu durum da her dizi ya da filmin her ülkenin kataloğunda yer almamasına neden oluyor. Kaynak↗

Netflix’in Türkiye kataloğunda bütçeden dolayı yer almayan dizi ve filmler: Schindler’s List, Goodfellas, God’s Little Village, Parasite, Leon: The Professional, Terminator 2, American History X, Whiplash, Fargo, The Office (ABD), Friends, Arrested Development, Dexter, Adventure Time, Shameless (ABD), Doctor Who, Hannibal, Wentworth.

Tartışmalara rağmen büyüme sürüyor: Türkiye’de 3.5 milyon abone
1997 yılında Reed Hastings ve Marc Randolph tarafından Kaliforniya'da kurulan Netflix, her geçen yıl özgün içerikler, yeni yatırımlar ve yeni projelerle günümüzün en popüler video akış hizmetlerinden birisi haline geldi. Küresel ölçekte 200 milyon aboneyi aşan Netflix, Türkiye’de 2019 yılından bu yana yaşanan “kapanacak” ya da “pazardan çekilecek” tartışmalarına rağmen, büyüme hızını her geçen gün artırıyor. Son açıklanan verilere göre dünya genelinde 203 milyon abone sayısını aşan Netflix, Türkiye’de 3.5 milyon aktif abone sayısına ulaştı. Kaynak ↗

Türkiye’de ofis açıyor
Türkiye’de yürürlüğe giren sosyal medya yasasıyla birlikte temsilcilik tayin etme zorunluluğu getirilen şirketler arasında yer alan Netflix, Türkiye ofisini, 2021 yılının ikinci çeyreğinde açacağını duyurdu. Duyuru sonrası Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, ofis açma kararını memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, “Netflix gibi global bir şirketin ülkemizde ofis açma kararını memnuniyetle karşılıyorum. Türkiye'de üretilen dizi ve filmlerin 190 ülkede izlenebilir olmasının sektörümüzü uluslararası alanda daha görünür kılacağını ve film turizminin geliştirilmesine katkı sağlayacağını düşünmekteyim." açıklamasında bulunmuştu.

Netflix'in Kurucusu ve eş CEO'su Reed Hastings ise: “Türkiye, zengin kültürü ve köklü hikaye anlatma geleneği ile bizim için çok değerli bir ülke. Bu nedenle muhteşem bir şehir olan İstanbul'da ofis açacak olmak bizi gururlandırıyor. Türkiye'ye yönelik bağlılığımızı net bir şekilde ortaya koyan bu karar, dünyanın dört bir yanında keyifle izlenecek daha fazla Türk yapımı üretmemize katkı sağlayacak.” diye konuşmuştu. Kaynak↗

2020’de 37 milyon yeni abone
2020 yılının son çeyreğinde bir önceki yıla kıyasla yüzde 30 büyüyen Netflix, 2020 yılında 37 milyon yeni abone kazandı. Abone sayısındaki artışa ek olarak ABD, İngiltere ve diğer ülkelerde abonelik ücretlerini yükseltmesi nedeniyle Netflix'in cirosu son çeyrekte yüzde 24 artarak 6,6 milyar dolara, toplamda ise 25 milyar dolara ulaştı. Kaynak ↗

Abone sayısı gözükenden daha fazla
Düzenlenen Dijital Dünya Çalıştayı'nda konuşan Netflix Kamu Politikaları Direktörü Pelin Mavili, “Netflix’in ülkemizdeki abone sayısını arttırması muhtemel görünüyor. Fakat şunu da hesaba katmak lazım. Netflix’te yer alan aynı anda 4 farklı ekran açma özelliği abone sayısının düşük olmasında önemli rol oynayabilir. Çünkü ortak olarak en üst paketi alıp, faturayı bölüşenlerin sayısı da hayli fazla” ifadelerini kullanmıştı. Kaynak ↗

78. Altın Küre Ödülleri’ne Netflix damgası
30'u aşkın dilde ve 190 ülkede yayın yapan Netflix, pandemi engelinden dolayı online olarak 28 Şubat 2021 tarihinde düzenlenen 78. Altın Küre Ödülleri’ne damga vurdu. Yapımlarıyla aday olduğu kategorilerden toplam 10 ödül kazanan Netflix, 22’si film, 20’si dizi olmak üzere toplam 42 adaylığı bulunuyordu. Kaynak ↗

Türk yapımları çoğalıyor: 2021’de 12 yerli dizi ve film
Yayınladığı ilk Türk yapımı olan ‘Hakan Muhafız’ın istenen etkiyi alan Netflix arından ‘Aşk 101’, ‘Bir Başkadır’ gibi projelerle Türk yapımı dizi ve filmlere daha çok yer vermeye başladı.

2021 yılında yayınlanan ve yayınlanması planlanan Türk yapımı projeler:
50 Metrekare- Dizi
Azizler- Film
Kağıttan Hayatlar– Film
Fatma- Dizi
Erşan Kuneri- Dizi
Bir Denizaltı Hikayesi- Dizi
Pera Palas'ta Gece Yarısı- Dizi
Sen Hiç Ateş Böceği Gördün Mü? –Film
Beni Çok Sev- Film
Kod Adı: Kulüp- Dizi
Uysallar- Dizi
96 Yazı- Film Kaynak ↗