Thodex nedir? Kripto dolandırıcılıkta ihmal var mı? Fatih Özer hala kayıp
Birçok hükümetin ve merkez bankasının güvenilirliğini sorguladığı ve konu üzerinde çalışmalar yapmaya başladığı kripto para ve kripto borsalarda, çoğu uzmana göre ‘merkeziyetsiz ve denetimsiz’ olan bu yatırım aracı için kaçınılmaz olan gerçekleşti ve Thodex kullanıcıları mağduriyete uğradı.
Thodex olayında hükümeti eleştirenler, “ihmal” tartışmalarını başlatırken, dolandırıcılığın boyutunun 2 milyar dolar olup olmadığı merak ediliyor.devam ediyorArnavutluk’a kaçtığı bildirilen Thodex'in kurucusu Faruk Fatih Özer’i yakalama çalışmaları devam ederken, konuyla ilgili her geçen gün yeni gelişmeler yaşanmaya devam ediyor… Peki Thodex neydi, hakkında kim ne dedi, ihmal var mıydı, gerçekler neler?
Thodex: “Hiçbir kullanıcı mağdur olmayacak”
Gerçekleşen olaylar üzerine Thodex şirketinin resmi sitesinde, Faruk Fatih Özer’in ifadelerine yer verildi: “Kamuoyuna yansıyan ve yaklaşık 391 bin kişinin yaklaşık 2 milyar USD zarara uğratılarak ortadan kaybolduğum iddiaları asılsızdır. Öncelikle; ilk tespitlerimize göre 700 bine yakın kullanıcımızın sadece 30 bine yakın kısmında şüpheli durum söz konusu olup bu kişilerin de platformdaki banka giriş bedellerinin karşılığı şirket hesaplarında mevcuttur. Bu itibarla; öncelikle hiçbir kullanıcının mağdur olmayacağını kamuoyuna duyururum. Ayrıca; birtakım kişilerin kendilerini uzman olarak tanıtmak suretiyle gerek sosyal medyada gerekse basın yayın organları aracılığı ile kamuoyuna 2 milyar USD gibi akla, mantığa ve hesaba uymayan bir tutar ile algı oluşturması da kabul edilebilir değildir. Zira; bırakınız Thodex’in işlem hacmini tüm Türkiye’deki kripto para platformlarının işlem hacmi bu seviyede değildir.”
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Cemil Ertem
“Kripto para borsaları var. Belli denetimlere ve güvence vermeye yönelik olması gerekiyor. Platformlarla ilgili düzenleme yapılması lazım. Merkez Bankası, para yerine kullanılmasını yasakladı. Aracı kurumlardan para transferinin önüne geçti. Son olay da ortaya çıkarıyor ki, bunların sermaye yeterlilikleri, lisanslamaları olması lazım. Bu konuda MASAK, SPK ve Merkez Bankası gibi ilgili kurumlarımız bunun üzerinde çalışıyorlar. Reform programımızda da var. Çalışmalar bittiğinde bunun hukuki bir üst yapısı olmuş olacak. Yatırımcılar belki böyle güvende olabilir."
"Paraların geri alınabileceği iktisatçı ve hukukçuların hesaplayacağı bir şey. Yatırılan paraların devlet güvencesi yok. Şifreler yatıranların elindeyse, cüzdanlarına ulaşmaları konusunda sorun yaşamazlar. Şifreler kripto paracıların elindeyse yatırımları konusunda endişe etmeleri gerekir diye düşünüyorum."
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu
“Bir haber çıktı 2 milyar dolar. Bu büyük bir para. Para piyasasıyla ilgilenenler niçin buna itiraz etmedi diye baktık. Özellikle ben bilirkişilerin çağrılmasını istedim. Acaba bu rakamları büyütüp sansasyonel bir olay mı yaratmaya çalıştılar? 108 milyon dolarlık bir portföy söylediler. Kriptonun nasıl bir şey olduğunu bilmiyorum. İşlem hacmi ayrıdır portföy ayrıdır. Burada böyle bir avukat dile getirdi 2 milyarlık dolar öyle kaldı.”
Kripto paralar ve bu paraların alım satım işlemlerinin gerçekleştiği kripto borsaların güvenilirliği birçok uzman tarafından tartışılırken, 2 milyar dolar gibi çarpıcı bir iddia ile Türkiye’nin en büyük dolandırıcılık hikayelerinden biri, kripto para borsalarından biri olan Thodex üzerinden gerçekleşti.
Ortaya atılan 2 milyar dolarlık dolandırıcılık iddialarıyla Cumhuriyet tarihinin en büyük dolandırıcılık olaylarından biri olarak dillendirilen Thodex borsasında, çoğu haber merkezinin iddialarına göre 391 bin kişi mağdur.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu
“Vurgunu vurdu. Bu adam ne yapacak biliyor musunuz? Burada tokatladığı ve kendisini koruyan siyasileri yurtdışında ağırlayacak. Onlara lüks oteller, iyi imkanlar sağlayacak. Göreceksiniz, bunların hepsinin tanığı olacağız.”
“Emekli amiraller bildiri yayınladı, 80 yaşında hastanede yatan emekli amiral darbe yapacak…' Nedir Allah aşkına bu? Ayağına elektronik kelepçe takıyor; Peki bu adama neden takmadın kardeşim? 2 milyar doları tokatlayan adama neden takmadın? Niye sormadın, 'ya arkadaş sen kimsin?' Bu ülkenin maliyesi nerede?”
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel
“Türkiye'de kripto paralarla ilgili bir borsa kurmuş olan Faruk Fatih Özer, Türkiye'deki 400 bine yakın yatırımcının paralarını alıp, yurtdışına kaçtı gitti. 400 bin kişi mağdur. Devlet arkasından bakıyor; aynı, Tosuncuk'un arkasından baktıkları gibi… Burası Türkiye Cumhuriyeti. Bu devlet birilerine, değişen şartlara göre düzenlemeleri yapsın diye yönetimi emanet ediyor. Hükümet olmak demek bu demek. Siz ülkede, bir yerde bir yoğunlaşma varsa oraya bakacaksınız. Geçmişte de bu ülkede benzer kötü tecrübeler olmuştu.”
“CHP olarak 5 Aralık 2019 tarihinde Meclis Araştırma Önergesi verdik. Verilen araştırma önergesinde, Blockchain'e dönük teknolojik ve hukuki altyapının geliştirilmesi gerektiği, bu konuda risklerin olduğu, hem fırsatların hem de risklerin barındırıldığı bir yerde düzenlemelerin yapılmaması durumunda çok önemli risklerin olacağı anlatılıyor. Deniyor ki, ‘bu konuyu Meclis araştırsın. Biz görevimizi yapmışız. Peki siz yapmış mısınız?”
İyi Parti Ekonomi Politikaları Başkanı Erhan Usta
“Thodex'e para yatıranların yüzde 51'i 25 yaşından, yüzde 78'i 35 yaşından küçük! Bugün gençlerimiz üretimde, istihdamda değil de saadet zincirlerinin kucağında, vurgun düzenlerinin pençesindeyse, bu iktidarın eseridir! Gençlerimizi, işsiz, ümitsiz, çaresiz bıraktınız!”
Avukat Oğuz Evren Kılıç
“Baştan söylüyorum; hukukî süreç yıllarca sürebilir. Banka hesapları dolu ise oralardan tahsilât imkânı olur. Onun dışında şirket ya da şahıslar üzerine alacak ve varlıklar olup olmadığı araştırılmalı. Bu süreç zorlu, yıpratıcı, uzun bir süreç olabilir. Ona göre hazırlanın. Umarım bu olaydan herkes üzerine düşen dersi çıkarır. Başta devlet... Yıllardır regülasyon, yasal düzenleme istiyoruz. Yıllardır "Dijital Varlık Kânunu" çıkarılsın diyoruz. Yıllardır borsalara lisans zorunluluğu ve kurumsal denetim lâzım diyoruz. Herkes için regülasyon şart.”
Thodex neydi?
Bitcoin ya da diğer kripto paraların alınıp satılabildiği çevrim içi bir kripto para borsası olan Thodex, Faruk Fatih Özer tarafından 2017 yılında kuruldu. Thodex, Türkiye’nin ilk global lisanslı kripto para borsası olarak tanınıyordu. Mine Tugay, Özge Ulusoy, Deren Talu, Ebru Şallı, Burcu Esmersoy ve daha birçok ünlü ismin reklam filmlerinde yer aldığı Thodex, kullanıcılarına lüks otomobil hediye etmesi ile gündeme gelmişti. 6 kıta ve 120’den fazla ülkede hizmet veren Thodex, Kasım 2020 itibarıyla kullanıcı başına ayda 177 işlem ortalaması ile toplamda 25 milyar Türk lirası hacme ulaşmıştı. Dünyadaki tüm kripto para ve kripto para borsalarının değerlendirildiği platform olan Coinmarketcap'ta Ocak 2020 itibarıyla günlük 698 milyon TL hacmiyle genel değerlendirmede globalde 53. Türkiye'de ise 2. sırada yer alıyordu.
Neler oldu?
20 Nisan
Thodex, Twitter’dan yaptığı açıklamada sitenin 6 saatlik bakım için kapatıldığını duyurdu.
21 Nisan
Şirkete gelen ortaklık tekliflerinin olumlu değerlendirildiği ve devir sürecinin tamamlanması için 4-5 günlük bakım çalışmasına girileceği açıklandı. Thodex’in kurucusu Faruk Fatih Özer, sosyal medya hesaplarını kapattı.
22 Nisan
Özer’in 2 milyar dolarla yurt dışına çıktığı belirtildi.
23 Nisan
Thodex kurucusu Faruk Fatih Özer’in 2 milyar dolarlık kripto para dolandırıcılığı iddiasıyla başlatılan soruşturma kapsamında, 62 kişi gözaltına alındı. Arnavutluk’a kaçtığı belirtilen Özer hakkında kırmızı bülten çıkarıldığı bildirildi. Ayrıca şirket ve Özer’e ait banka hesaplarına tedbir konuldu.
29 Nisan
Thodex’in sahibi Faruk Fatih Özer’in kardeşleri Güven Özer ve Serap Özer’in de aralarına olduğu 6 şüpheli tutuklandı.
6 Mayıs
Emniyet Genel Müdürlüğü yurt dışında arama çalışmaları devam eden Özer’le ilgili 5'er kişilik iki ekibin de destek verdiğini bildirdi.
7 Mayıs
Arnavutluk’tan çıkış yapmadığı tespit edilen Özer’in, rüşvet karşılığı Arnavutluk’taki eski yerel yöneticiler ve mafya tarafından saklandığı öğrenildi.
9 Mayıs
Thodex soruşturması kapsamında aranan, şirketin kurucusu Faruk Fatih Özer'e Arnavutluk'ta yardım eden kişinin yakalandığı bildirildi.
10 Mayıs
Thodex şirketinden kripto para satın alarak mağdur olduğunu belirten bir kişinin, zararının giderilmesi için açtığı alacak davası ilk kez bir mahkeme tarafından kabul edildi.
11 Mayıs
Faruk Fatih Özer’in yakalanmasında sivil destek de alınması için Arnavutluk emniyet güçleri Özer’i ihbar edene ya da Özer ile ilgili kayda değer bir bilgi verene 50 bin Euro para ödülü verileceğini açıkladı.
Bakanlık 1 Mart’ta: “Kripto paralarla ilgili kaygıları paylaşıyoruz” demişti
Hazine ve Maliye Bakanlığı 1 Mart tarihinde gerçekleştirdiği basın açıklamasında, “Kripto paralarla ilgili dünya genelinde oluşan kaygıları biz de paylaşıyoruz. Konuya ilişkin gelişmeler ve ülkemizdeki durum, bakanlığımız tarafından yakından takip edilmektedir. Bu çerçevede bakan yardımcımız başkanlığında; Merkez Bankası, BDDK, SPK ve ilgili diğer kurumlarla iş birliği halinde çalışmalar yürütülmektedir.” ifadeleri kullanılmıştı.
1 Mayıs’ta yeni düzenleme geldi: MASAK denetleyecek
Kripto para piyasasına yönelik yeni bir düzenleme yapıldı. Cumhurbaşkanlığı kararıyla "kripto varlık hizmet sağlayıcıları", suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesine dair tedbirler yönetmeliğine dahil edildi. Karara göre kripto para platformları, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi için alınan önlemlerden yükümlü olacak. Aynı kararla, faizsiz konut sisteminde faaliyet gösteren tasarruf finansman şirketleri de bu önlemlerin yükümlüsü oldu. Kripto para platformları ile faizsiz konut şirketleri, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi açısından bankalar, sigorta şirketleri, varlık yönetim şirketleri, milli piyango idaresi, spor kulüpleri ve noterler ile aynı yükümlülükler altına girdi. Kripto para platformları ile faizsiz konut şirketleri, belli bir tutarın üstündeki her işlem sırasında ayrıntılı kimlik tespiti yapacak.
Kripto para platformları ile faizsiz konut şirketleri, tutar gözetmeksizin şüpheli işlemleri hazine ve Maliye Bakanlığı'na bildirecek. Kamu kurumlarının istediği tüm belgeleri vermek zorunda olacak. Bu şirketler, yükümlülükleri çerçevesinde Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) denetimi kapsamına da girdi.
HalkTV: “Thodex 2019 yılında şikayet edilmiş, savcılık dikkate almamış”
Konuyla ilgili HalkTV’de yer alan habere göre, 9 Temmuz 2019’da Van Cumhuriyet Başsavcılığı’na Thodex ile ilgili şikayette bulunuldu. Şikayet dilekçelerinin de yer aldığı haberde şu ifadeler kullanıldı: “Thodex mağduru, koinlerinin başka hesaba geçirilmesinin ardından 9 Temmuz 2019’da Van Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikayette bulundu. Savcılık, aradan geçen iki yıla rağmen hiçbir şekilde şikayete dair adım atmazken, 2019’da Koineks, 2020'de Thodex olan şirketin sahibi Fatih Özer, binlerce kişinin yaklaşık 2 milyar dolarını alarak kayıplara karıştı.”
Thodex’i kuran firma hiç vergi ödemedi
Kripto para borsası Thodex'in kurucusu olan Koineks adlı şirketin hiç vergi ödemediği öğrenildi. İşlem hacmi bakımından kripto para borsaları arasında Türkiye'de ilk 5'e girerken vergi beyannamesine göre çatı şirketi Koineks bugüne kadar hiç kâr edemedi. Zarar beyan ettiği için 2018 ve 2019 yıllarında vergi ödemedi. 2020 beyannamesini ise henüz yapmamıştı. 3 yılda 391 bini aşkın aktif kullanıcısı olan Thodex'in değeri, Arnavutluk’a kaçan kurucusu Faruk Fatih Özer'in açıklamalarına göre 40 milyon dolara ulaşmıştı.
Thodex kullanıcılarının yarısı Z kuşağı
Borsa İstanbul’un Veri Analizi Platformu verilerine göre 20 ile 34 yaş arasındaki borsa yatırımcılarının sayısı 2020’nin Ocak ayında 179 bin 624’tü. Bu sayı 2021’in Ocak ayında 639 bin 454’e yükseldi. Genç borsacıların sayısındaki bir yıllık artış oranı yüzde 255 oldu. Thodex’in geçen ay paylaştığı verilere göre, kullanıcıların yarıdan fazlasını 18-24 yaş aralığındaki ‘Z’ kuşağı oluşturuyor. Platformdaki yatırımcıların yüzde 26,5’i ise 25-34 yaş aralığında. Thodex’i kullanan her 100 yatırımcının 77’sini 34 yaş ve altındaki kişiler oluşturuyor.
Coinmarketcap’te varlık değeri 585 milyon dolar
Kripto borsalarda bulunan varlıkların toplam değerinin dolar karşılığını gösteren ve bu alanda güvenilir kaynak olarak gösterilen Coinmarketcap’ta Thodex’le ilgili yer alan bilgilere göre, Thodex borsasındaki işlem hacmi 585 milyon 513 bin 644 dolardı. Yaşanan son gelişmeler üzerine Thodex’le ilgili bilgilendirmesini güncelleyen Coinmarketcap, “Thodex'te para çekme işlemlerinin engellendiğine dair raporlar aldık.” uyarısını paylaşmaya başladı.
2021’de kripto para borsalarıyla ilgili şikayetler yüzde 912 arttı
Dünya Ekonomik Forumu tarafından yapılan araştırmaya göre nüfusa oranla en çok kripto para kullanan ülkeler arasında yüzde 16 ile dünyada 4’üncü, Avrupa’da ise ilk sırada yer alan Türkiye’de konuyla ilgili şikayet artışı zirve yaptı. Bu durum Şikayetvar verilerine de yansıdı. 2021 yılında kripto para ile ilgili tüketicilerin en çok sorun yaşadıkları konuları derleyen Şikayetvar'ın verilerine göre, Şubat 2021’de kripto parayla ilgili şikayetlerin artış oranı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 8 bin 616 olarak ölçüldü. Şikayetvar’a göre kripto paraların alım satımının gerçekleştirildiği borsalarla ilgili şikayetler ise son 1 yıl içinde yüzde 912 oranında artış gösterdi. Şikayetvar verilerine göre, kripto-sanal-dijital para borsasıyla ilgili 2018’de 2 bin 40, 2019’da 734, 2020’de 7 bin 425 şikayet geldi. Kripto paralarla ilgili 2020’de en çok şikayetin gerçekleştiği ay nisan olurken, 2021’in ikinci ve beşinci haftasında şikayetler sayıları zirve yaptı.
Siyasi bağlantı iddiaları
Yurtdışına kaçan Thodex’in kurucusu Özer’in 28 Eylül 2020’de MHP Kocaeli Milletvekili Saffet Sancaklı’nın oğlu Mert Sancaklı ile İTO kayıtlarına göre amacı “Ödeme hizmeti verilmesi ve elektronik para ihracı” olan Hoppara isimli bir şirket kurduğu ortaya çıktı. Sancaklı ve Özer’in Hoppara’daki yönetim kurulu üyeliklerinin 28 Eylül 2023’e kadar süreceği belirtildi. Thodex skandalının ardından sosyal medyasındaki fotoğraflarını silen Özer’in, MHP’li vekilin oğlu Mert Sancaklı ile birçok fotoğrafının olduğu kaydedildi. Özer’in ayrıca Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile birlikte olduğu fotoğrafı da sosyal medyasında yer alıyordu. Fotoğrafla ilgili Çavuşoğlu, “Faruk Fatih Özer’i tanımıyorum. Şahsın sosyal medyada dolaşan fotoğrafı 26 Aralık 2019’da Kocaeli Milletvekili Saffet Sancaklı’nın oğlu Mert Sancaklı’ya verdiğimiz randevuya eşlik ettiği ziyarette çekilmiştir” dedi.
